Úrval - 01.11.1975, Síða 8

6
L'fRVAL
maður nokkur sagði mér, að hann
hefði þjáðst af stöðugum höfuðverk
meðan hann rak verslun ofanjarðar, en
nú væri honum batnað og þakkaði
hann það hinu góða lofti þarna niðri.
Yukinori Ichihashi, borgarverkfræð-
ingur, skýrði mér frá tildrögum þess-
arar stórmerku mannvirkjagerðar. Ár-
ið 1956 voru borgarbúar orðnir yfir
átta milljónir og 250 þúsund bílar. Tó-
kíó þurfti að færa út kvíarnar, en land-
rými var af skornum skammti, fljót og
haf kom í veg fyrir frekari útþenslu.
Borgin var orðin ein þéttbýlasta í öll-
um heimi og næstum milljón manns
fluttist þangað á ári hverju. Að slepptri
uppfyllingu í sjó var ekki annað til
ráða en að grafa sig niður, og þá var
rökrétt að byrja þar, sem þrengslin
voru mest — kringum járnbrautar-
stöðvarnar.
Sá sem stjórnaði framkvæmdunum
var Massao Yamada, einn frægasti
skipuleggjandi borga í Japan, en þessi
hægláti og rólegi maður hafði séð um
byggingu loftvarnaskýla í Tókíó á
styrjaldarárunum. í fyrstu hlutu áætl-
anir hans ekki náð fyrir augum stjórn-
valda, þar sem þær þóttu allt of kostn-
aðarsamar og borginni ofviða, en þess-
ar áætlanir gerðu ráð fyrir að byggt
yrði bílastæði neðanjarðar og ein versl-
unarmiðstöð. En eitthvað varð að gera.
Yamada stakk þá upp á því að graf-
ið yrði 100 fetum dýpra og komið
upp stórum verslunarhverfum neðan-
jarðar. Hann taldi að með þessu móti
mundi borgin fá miklar leigutekjur.
Pað tók Yamada fjóra mánuði að
fá samþykki yfirvalda. Hann hafði áð-
ur átt marga andstæðinga, en nú féll-
ust flestir á skoðun hans. Pað tókst
að ná samkomulagi um kaup á 364 af
366 húsum sem kaupa þyrfti til niður-
rifs vegna framkvæmdanna við Shin-
juku neðanjarðarhverfið.
Þeir Yamada og Ichihashi áttu við
óteljandi vandamál að glíma varðandi
loftræstingu, lýsingu, eldvarnir, upp-
hitun, vatnslagnir og jarðskjálfta- og
flóðahættu. En erfiðasta vandamálið
var loftræstingin, því að risastór reyk-
háfur hefði látið torgið líta út eins og
verksmiðjuhverfi. En Yamada tókst að
finna snilldarlega lausn á vandamál-
inu. Hann gerði ráð fyrir sporöskju-
löguðu opi á torginu, um 60 metra á
lengd og 50 á breidd. Loft er sogað
inn um þetta op og blásið undir hring-
vegi, sem liggja skáhallt niður með
innanverðum veggjunum og eru not-
aðir sem bílabrautir frá yfirborðinu
til neðanjarðarhverfisins.
Þetta mikla verkfræðilega afrek Tó-
kíóborgar, sem hefur vakið verðskuld-
aða athygli og aðdáun víða um heim,
var einungis framkvæmanlegt vegna
neðanjarðarbrautarkerfisins, sem er eitt
stærsta í heimi, yfir 160 kílómetrar á
lengd. Þar sem járnbrautir tengja sam-
an öll sex neðanjarðarsvæðin, getur
maður verslað í þeim öllum án þess
að koma upp á yfirborðið.
Furðuheimurinn undir strætum Tó-
kíó er alls ekki það eina sem vekur
athygli ferðamannsins. Það, sem hann
rekur fyrst augun i þegar hann kem-
ur til borgarinnar, eru hinar mildu