Skírnir - 01.12.1917, Page 60

:394
Þjóðfélag og þegn.
[Skirnir
um samsvarandi upphæð, þá íþyngdi það á engan hátt
öllum þeim, sem landsskuldir eða lóðagjöld eiga að greiða
til annara, en gæti létt af mönnum talsverðu af opinber-
um gjöldum. — Og landeigendur gæti á engan hátt skor-
ast undan slíkum skatti, því með honum er þjóðfélagið
að eins að krefjast leigu af þeim höfuðstól,
sem það á í þeirra vörzlum, og með skírskotun til þess,
að þeir hafa eftir sem áður óskertan afnota og yfirráða-
rétt á þeim gæðum, sem að náttúrlegum rétti er jöfn
vöggugjöf allra, er i heiminn fseðast, þá er sýnilegt, að
þeir væri engum órétti beittir.
Nú mætti ætla, að þessum skatti yrði »velt« eins og
svo mörgum öðrum, sem á hefir verið minst, en af tvenn-
um ástæðum gæti það ekki orðið, a. m. k. ekki nema um
stundarsakir. Ber það til þess, að hver hækkun sem gerð
væri á landsskuld, eða lóðagjöldum, kæmi fram við næsta
mat sem verðhækkun á landinu, og leiddi þá af sér þeim
mun hærri skatt. Gæti því ekki verið nema um stund-
arhagnað að ræða með slíkri aðferð, ef möt væru nokkuð
tíð, og svo kemur og annað til greina, sem vinnur á móti
öllum tilraunum til að velta skattinum yfir á landnotendur
með alment hækkandi álögum á þá. Við svona skatt fellur
nefnilega alt land í verði sem verzlunarvara, af
því þá verður meira framboð á þvi, en með fallandi land-
verði lætur ekki vel í ári með að hækka landsskuldir o. s. frv.
því það leiðir til þess, að þeir, sem fyrir álögunum verða,
leita þangað sem framboð er meira á jarðarafnotum, og
þau ódýrari móts við aðstöðu.
Það verður því að teljast með höfuðkostum slíks
skatts, að þeir sem hann e i g a að greiða geta ekki velt
honum af sér svo teljandi sé, og yfirleitt fullnægir liann
öllum þeim skilyrðum fyrir heppilegum skatti, sem að framan
æru talin: Skattstofninn er augljós1) og ábyggilegur, og
*) Það þykir ef til vill geta orkað tvimælis hvort skattstofninn
flé eins augljós og hér er haldið fram. Auðvitað dettur engum í hug
Að hægt sé að dylja landeign eða draga undan skatti, en hitt draga
margir i efa, að óhugsuðu máli, að hægt sé að meta hið félagsmyndaða