Skírnir - 01.12.1917, Side 95

• Skírnir]
Ritfregnir. 429
Daniel Brnun: Erik den Rödo og Nordbokolonierne i
■Grönland. Kbh. 1915. IV + II + 238 bls.
Ýmsar þjóðir Norðurálfunnar hafa gert mikla gangskör að því
að rannsaka höf og lönd við norðurheimskantið og varið of fjár til
slíkra ferða. A fyrri öldumlj voru heimskautsfarir yfirleitt mjög
hættulegar, því að kunnáttu vantaði bæði til að gera skipin nokk-
urn veginn i'sfær, og svo vantaði mikið á, að útbúnaður og viður-
gerningur skipshafna væri svo ríkulegur, góður og hollur sem þörf
krafði, enda varð þá eigi heimkomu auðið mörgum þeirra, er til slíkra
ferða róðust, þótt hraustir væri. Þá voru það einkum Hollending-
ar, er tókust slíkar langferðir á’hendur norður í höf til hvalveiða,
■og Englendingar til að finna nýjar verzlunarleiðir norðan við megin-
lönd As/u og Ameríku, og fleiri þjóða menn mætti nefna. En nú
á síðustu tímum hafa frændþjóðir vorar á Norðurlöndum: Danir,
Norðmenn og Svíar, trert út leiðangra til að rannsaka óbygðir um-
hverfis norðurheiniBkautið, og munu flestir kannast við norðurfara
sllka sem Hovgaard (1882), Nansen (1893) og Nordenskjöld (1872,
1878—80) og marga fleiri. Hafa allar þær ferðir einkum verið
gerðar til að auka þekking manna á löudum og höfum, dýrum,
]urtum og jarðefnum þar norður frá, enda vita menn nú miklu
ffieira um alla eðlisháttu þessa hluta heimsins en fyrir einum manns-
aldri. Danir hafa sórstaklega lagt mikið kapp á að rannsaka lands-
lag og náttúru Grænlands f jörðu og á, mæla lönd og firði, haf-
strauma og ísrek með ströndum frarn, svo að nú þekkja menn þar
nalega hvern krók og kima. Skýrslur um vísindalegan árangur
þessara rannsókna má finna x miklu ritsafni, er einu nafni nefnist
»Meddeleiser om Grönland«.
Höfundur bókar þeirrar, er getur hór að ofan, var á Grænlandi
árin 1894 og 1903 og leitaði þá uppi og^kannaði bygðir og býli og
aðrar minjar norrænna landnámsmanna á Grænlandi og afkomenda
l>e'rra. Svo sem kunnugt er, fann Eiríkur hinn rauði Þorvaldsson
fyrstur Grænland um 981 og fjórum árum síðar tóku íslendingar
nema þar land og bygðist landið á fám árura, en þjóðfólags-
®hipun landsmautia var að mestu sniðin eftir því, sem hór gerðist,
■enda voru samgöngur tíðar milli landanna fyrst framan af. í fyrsta
kafla bókarinnar er sagt frá æsku og uppvexti Eiríks að Dröngum,
kvonfangi hans og dvöl við Breiðafjörð, unzjhann var sekur ger og
^ór vestur um haf á leit nýs bústaðar. í öðrum kaflanum er frá-
sogn urn landnámið sjálft og nákvæm og fögur Ij'sing á landkostum
(Þar f bygSunum, alt eftir beztu heimildum, fornum og nýjum.