Tímarit lögfræðinga - 01.12.2000, Page 91

áður en gagnaðili efnir samninginn eða veitir hlut viðtöku. Skilyrði þetta fellur
að öllu verulegu leyti saman við skilyrði 75. gr. I því felst, að um skyldu til sölu
er yfirleitt ekki að ræða, ef kostnaður við umönnun fer ekki fram úr því, sem er
hæfilegt skv. 75. gr.98
7.6.Ó.4 Söluaðferðir
í fyrri málslið 3. mgr. 76. gr. er því slegið föstu, að standa skuli að sölu með
forsvaranlegum hætti. Gagnstætt því, sem fram kom í 34. gr. eldri laga, eru
engin fyrirmæli um það í ákvæðinu, hvemig standa skal að sölu. Salan verður
að fara fram á þeim stað, sem hæfir, og með þeim hætti, sem forsvaranlegt má
telja. í því sambandi skiptir máli, hvað telst hagkvæmt, forsvaranlegt og
ákjósanlegt miðað við aðstæður. Hafa verður í huga tegund hlutarins og ástand
ásamt hagsmunum aðila. Sá, sem umönnunarskyldan hvílir á, hefur hvorki
heimild til að selja sjálfum sér söluhlut né heldur þeim, sem honum standa
nærri. Ef hann vill sjálfur kaupa hlut, verður það að jafnaði að gerast með
sérstöku samkomulagi við gagnaðila.
Mótbámm gegn söluverðinu verður ekki vísað á bug með því einu að benda
á, að sala hafi farið fram á uppboði. í mörgum tilvikum leiðir það af kröfunni
um sölu með forsvaranlegum hætti, að hún fari fram eftir hefðbundnum
söluleiðum og aðferðum aðilanna, þar sem slíkt getur leitt til þess, að hærra
verð fáist en við uppboðssölu.99
7.6.6.5 Viðvörun til gagnaðila
Ef kostur er, skal með hæfilegum fyrirvara gefa gagnaðila viðvörun um, að
hluturinn muni verða seldur. Tilgangurinn með ákvæðinu er að tryggja gagn-
aðila lokatækifæri til að gera það, sem nauðsynlegt er til að fá umráð hlutarins.
Skilyrðið „ef kostur er“ hefur í framkvæmd helst þýðingu í sambandi við 2.
mgr., en þar skiptir tíminn verulegu máli varðandi möguleikann á því að tak-
marka tjón sitt. Viðkomandi aðili verður þá, ef nauðsynlegt reynist, að geta selt
hlutinn án þess að senda viðvörun til gagnaðila. Óraunhæft getur verið að gera
gagnaðila viðvart, ef nauðsynlegt er að selja þegar í stað til að koma í veg fyrir
eyðileggingu. Þetta á t.d. við um matvörur. í flestum tilfellum er á hinn bóginn
unnt að veita gagnaðila viðvörun beint, áður en sala fer fram, t.d. símleiðis.
Þegar viðvörun er send með forsvaranlegum hætti, er áhættan af sendingunni
móttakandans. Ef umönnunaraðili fullnægir ekki söluskyldu sinni á forsvaran-
legan hátt, getur hann orðið bótaskyldur vegna þeirrar vanrækslu.
98 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 164-165.
99 f 88. gr. Sþ-samningsins er ekki beinn áskilnaður um það, að sala skuli fara fram með forsvar-
anlegum hætti. Slíkt skilyrði er þó að meira eða minna leyti sjálfgefið, sbr. 1. mgr. 88. gr. sátt-
málans, þar sem talað er um sölu „by any appropriate means“. Alþt. 199-2000, þskj. 119, bls. 165.
347