Skírnir - 01.08.1912, Page 30

220
Jörgen Pétur Havstein.
aldrei til þess, því veturinn 1858—59 varð hvergi vart
kláða í Húnavatnssýslu nema á Vatnsnesi lítið eitt, og
var þar alt sjúkt fé skorið niður jafnótt. Um vorið 1859
þóttust menn fullvissir um, að búið væri að útrýma kláð-
anum í Norðurlandi, og þótti einsætt, að það var niður-
skurðinum að þakka og ötulum og ítarlegum ráðstöfunum
Havsteins amtmanns.
Vorið 1859 tók stjórnin í Kaupmannahöfn upp nýja
stefnu í kláðamálinu að þvi leyti til, að hún tók sjálf
algerlega að sér allar framkvæmdir í því máli. Fekk hún
ríkisþingið til að veita 30,000 ríkisdali til kláðalækninga og
fal þeim yfirdýralækni próf. Tscherning og Jóni Sigurðs-
syni skjalaverði, er jafnan hafði eindregið fylgt fram lækn-
ingum, eins konar alræðisvald til framkvæmda í því máli.
Skyldu þeir einráðir um allar ráðstafanir því viðvíkjandi
og embættismenn allir á Islandi lúta boði þeirra og banni
í því máli. Þetta var auðvitað eina ráðið til að stöðva
kláðafaraldrið úr því sem komið var, og hefði efiaust
betur farið, ef svo hefði fyr verið gert. Var nú lækn-
ingunum framfylgt af kappi og með ströngu eftirliti sunn-
anlands, og stöðvaðist kláðinn mikið til við það; þó var
samt ekki tryggara frá gengið en svo, að hann gaus upp
aftur á Suðurlandi nokkrum árum seinna. Á Norðurlandi
varð hans aldrei vart upp frá þessu, og sýnir það að
stefna sú, sem þeir Havstein amtm. og Norðlendingar
fylgdu, var heppilegust og heilladrjúgust eins og þá stóð
a, enda beitti amtm. sér fyrir henni af frábærum dugn-
aði. En svo hafði hann gengið fram af sér á þessum ár-
um með ferðalögum og fundahöldum og vosbúð og nætur-
vökum, að heilsu hans hnekti mjög, og beið hann þess
vafalaust aldrei bætur. Fór hann utan haustið 1862 og
dvaldi í Kaupmannahöfn vetrarlangt sér til heilsubótar.
En svo var hitinn orðinn mikill í þessu máli, að hann
varð þá enn að verjast árásum í dönskum blöðum, og
var þó örðugt við að eiga, því grein varð varla komið í
nokkurt blað í Kaupmannahöfn, svo var undir búið og
almenningsálitið andstætt þar ytra; var reynt að gera