Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Page 69

69
að fá'. í nánd. f>etta eru allar þær leifar, sem eg gat séð á þess-
um stað, ef það annars getr heitið því nafni. þ>að er eigi óhugs-
anda', að. þetta kynni að vera endinn á hofinu, enn hinn hluti hofsins
sé utidir girðingunni og heygarðinum, sem áðr er um talað. Enn
eitt er hér, sem sýnist nokkuð óeðlilegt, sem er, að hofið hefir þá
staði-ð í.npkkrum halla, nl. endi þess undan brekkunni, ef þetta
skyldi vera leifar af hofsendanum; annars þykir mér jafnvel eðli-
legra, að hofið hafi staðið lengra upp frá Goðhólnum, þar sem gamli
heygarðrinn var, þvíað þar fyrir gæti vel heitið Goðhóll þar niðr und-
an, sem gengr fram í mýrina fram að Blótkeldunni. J>að væri
helzt tiltök að rannsaka, þar sem eg þóttist finna grjótið niðri í;
kœmi þá i ijós, hvort þar eru nokkur mannaverk eða ekki. Eg
skal geta þess, að fram á Goðhólnum hefir hofið ekki getað stað-
ið, nema það hafi verið gjört af timbri, eða tóttin þá síðar sléttuð út1.
1) Um þetta merkilega hof eru miklar sagnir og um leifar úr því, þann-
ig segir Kjalnesingasaga, Kh. 1847, 404 a : »þau þvertré vóru í skálanum
at Hofi, er verið höfðu í hofinu, þá er Ólafr Jónsson lét bregða; lét hann
þá öll kljúfa í sundr og voru þá enn alldigr«. þessi Ólafr, er sagan nefnir,
segir Jón Sigurðsson muni eilaust vera sá hinn sami sem nefndr er í Áma
byskups sögu, 2. kap; þorlákr faðir Árna byskups var einn vetr fyrir búi
hans að Hoii á Kjalarnesi; ef nú hofið hefir verið bygt snemma á 10. öld,
sem líklegt er, þá vóra þessir viðir^þá orðnir hér umbil 300 áragamlir, þegar
Ólafr Jónsson var að Hofi, þvíað Ami byskup var fœddr 1237; ennhannvar
þar að Hofi með föður sínum.
Á forngripasafninu í Kaupmannahöfn eru tvær útskornar fjalir mjög
merkilegar frá Hofi á Kjalarnesi. Eftir því sem Pinnr Magnússon segir,
vóru þessar fjalir í skemmuþili að Hofi sín hvorum megin við dyrnar; síðan
vóru þær teknar þaðan og settar í milligerð milli rúma í baðstofu og þar
vóru þær síðast, áðr en þær vóru sendar til forngripasafnsins í Kaupmanna-
höfn. Pinnr Magnússon mátti bezt vita um þessar fjalir og þær sagnir, er
um þær vóru, þar sem þær vóru að Hofi í œsku hans, enn hann ólst upp i
Kjós. Fjalirnar eru mjög fornlegar að útliti ; er mynd af þeim í Worsaae,
Nordiske Oldsager i det kongelige Museum i Kjöbenhavn, 1859, nr. 506—507.
þær eru rúmlega tveggja álna langar og hér um bil 15 þuml. á breidd og
2 þuml. á þykt, auðsjáanlega er sagað af báðum endum; einkannlega er það
ljóst á efra endanum, þvíað þar standa hálfar blaðarósir eftir. þessum leif-
um af fjölunum, sem nú eru eftir, er skift i þrjá kafla. Efst eru blaðarós-
ir þær, sem þegar vóru nefndar, enn á miðkaflanum eru tvær fomeskjulegar
dýramyndir, ljón á öðrum, er reisir sig mjög að framan og kerrir hálsinn aftr
á bakið, en hjörtr á hinum, sem sýnist vera að bíta. Neðsti kaflinn er sléttr.
þó sýnist eitthvað jafnvel að hafa verið skorið neðst á hann, enn sem að
mestu leyti er sagað af. Fjalimar eru úr rekavið, og eru meira og minna
maðksmognar. Á annarri röndinni á annarri fjölinni virðist votta fyrirnokk-
urs konar grópi eða plœgingu.
Dr. Kálund segir í Islandslýsingu sinnilðö neðanm., að til skammstíma
muni hafa verið að Hofi á Kjalarnesi nokkrar fjalir útskornar með rúnum
og þess konar, enn þetta hafi verið heflað af fjölunum og þær síðan notaðar
sem rúmfjalir. Sé þetta satt, þá er það eitt af hinum hryggilegu dœmum
um hirðuleysi manna og illa meðferð á fommenjum voram. Eg þekki nóg
af slíkum sögum t. d. að menn hafi smíðað úr fornum vopnum, er fundizt
hafa í jörðu, og hér á safninu get eg sýnt þess dœmi.