Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Ukioqatigiit

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1884, Qupperneq 15

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1884, Qupperneq 15
i5 þá, sem fundizt hefir uppi á Almannagjárbarminum eystra, þar sem Kr. Kálund og Guðbrandur Vigfússon ætla, að lögberg hafi helzt verið1. Af hinum fornu lögum þjóðveldisins er og svo að sjá, sem dómarnir á þeim tímum, sem lögin eru frá, eða á hinum siðari tíma þjóðveldisins, hafi ekki haft neinn fastan stað, heldur hafi lög- sögumaður ráðið því í hvert skipti, hvar hver dómur skyldi sitja2 3. f ó var þessu eigi þannig háttað um fimtardóminn, því að hann átti sæti í lögrjettu, og á einum stað, þar sem talað er um fimtardóm- inn er nefndur dómhringur*, en af staðnum má ráða, að dómhring- ur tákni dómandahringinn eða dómendurna sjálfa, sem sátu í hring, eða pall þann, sem þeir sátu á, en ekki neina upphækkun í kring um dóminn að utan. þ>ar segir svo, að þeir 12 menn, sem sækj- andi og verjandi sakar taka úr fimtardóminum, eigi „at rísa ór dóminom ok sitja í dómhring innan, meðan um þá sök er dœmt“, og nokkru síðar á sama stað segir svo: „|>á er um er dœmt eina sök, at þá eigo þeir aptr at ganga 1 dóminn“. Hjer er ljóst, að dómendurnir eru ekki „í dómhring innan“, fyr en eptir það að bú- ið er að ryðja þá úr dóminum, og hljóta því orðin í dómhring innan“ að tákna það kringlótta svæði, sem er fyrir innan dómanda hringinn. Kr. Kálund og Vilhjálmur Finsen halda, að dómend- urnir í fimtardóminum hafi setið á lögrjettupöllunum, og væri þá „í dómhring innan“ sama svæðið, sem á öðrum stað í Grágás er nefnt „fyrir innan palla“, og er það mjög líklegt4. Af þessu sjest og, að lögrjettupallarnir hafa verið hringmyndaðir, og til hins sama bendir Grágás, þar sem hún segir: „f>ar skolo pallar þrír vera umbhverfis lögréttona“5. En hvergi er neitt, sem bendir til, að nokkur girðing hafi verið utan um lögrjettuna eða fimtardóminn. Um hina dómana er þess heldur ekki getið, en líklegt er, að dóm- endur hafi þar setið á hringmynduðum palli líkum þeim, sem lög- rjettumenn og fimtardómurinn sat á. Fyrir utan þenna pall hefir eflaust engin girðing verið, því að svo stendur í Grágás, að ef dómendum þyki menn ganga of mjög að dómi, þá skuli fá 3 menn til dómvörzlu, og skulu dómvörzlumenn “rista reitu tvá fyrir utan þat, er dómendr sitja“, og má þar enginn inn yfir ganga6. f>ess 1) Báðar þessar rústir hafa verið rannsakaðar af Sigurði Vigfússyni; sjá Árbók 1880 og 1881 bls. 11—13 og 14—17. 2) Grágás Konungsbók I. bls. 4522. 3) Grágás Konungsb. I. bls. 82is. 4) Kálund : Hist.-topogr. beskrivelse af Island I. s. 118—119. Orða- safn Vilhjálms Finsens við Grágás Khöfn 1883 undir orðinu dómhringr. Grágás, Konungsb. I. bls- 212i. 5) Grágás Konungsb. I. bls. 2115. 6) Grágás Konungsb. I. bls. 72i3.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.