Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1884, Page 86

8o
steinn Egilsson hafi haft í seli sunnan til í dalnum, og að hér hafi
verið safnað til rétta, og þó að Staðarhraunskirkja ætti hér síðar
afrétt, þá hefir vel getað verið i þann tíð nokkur bygð í dalnum
fyrir norðan vatnið, þvíað dalrinn er mjög stór; þar sem bannað var
að ljá öðrum afréttinn, bendir á, að hann hafi verið nokkuð tak-
markaðr, og þar sem Akrakirkja átti þar hálfa jörð, þá bendir það
líka til, að hér hafi verið bygð. f>að lítr út fyrir, að Langavatns-
dalr hafi enn verið bygðr um 1344. í íslenzkum annálum 1847,
bls. 264, segir: „Veginn Pretta-Páll Eyjólfsson í Dölum vestr af
f órarni Jónssyni. Sídan um vorit vógu synir fyrnefnds Páls f
Langavatnsdal tvo menn, þá sem þeir kendu atvist um víg föður
sins; hét Halldór hvortveggi".
Nú skal eg þá aftr snúa að Laxds. og tiltaka þann veg, sem
þeir jporgilsmenn hafa riðið. pegar komið er af Langavatnsdal,
og menn ætla þvert yfir héraðið, er beinast að fara fyrir austan
(xrísatungu, niðr hjá Múlakoti, og suðr hjá Litla-Skarði, ofan hjá
Gröf og Grafarkoti, og svo yfir Norðrá á því vaði, sem heitir á
Hábrekkunum, og fyrir austan Arnarholt, og hjá Hamraendum, og
síðan yfir þverá hjá Neðra-Nesi rétt undan bœnum. Nú segir enn-
fremr: „peir riðu at Eyja-Taði yfir Norðrá, enn at BaklíaTaði yfir
HTÍtá skamt frá Bœ. Nú verð eg að taka fram bæði það, sem
aðrar sögur segja viðvíkjandi þessum vöðum, og eins um hinn
forna farveg Hvítár, sem hún ekki nú rennr. petta nafn Eyjavað
eðr Eyjarvað áNorðrá er nú týnt.enn það er varla efamál,að það er það
sama sem nú er kallað Hábrekknavað. J>að liggr beint við, þegar
komið er þessa leið að vestan og farið er um Borgarfjörð þveran.
f>etta er almennings vað og þrautarvað, þegar áin er mikil, það er
með föstum grjótbotni, og hefir ekki breytzt, svo lengi sem menn
til vita. í miðri ánni er stór eyri; er hún nú kölluð Hábrekknaeyri.
Hún er sem lítil ey, og með nokkru grasi í; af henni hefir því
vaðið verið kallað Eyjarvað, enn nafnið hefir þó síðan breytzt og er
það eðlilegt, af því að þar eru háar brekkur að ánni einkannlega
að sunnanverðu. þ>ess eru svo víða dœmi, að nöfn hafa breytzt á
vöðum. Eg skal geta þess, að Eyjarvað mun enn réttara enn
Eyja-vað, þvíað öll er þessi eyri nú í einu lagi. J. S. hdr. hefir
og „Eyjarvað“, og eins Kh.útg. og Hka 39. Eyrbyggjas., Leipzig
1864, bls. 96, sannar og þetta mál, þvíað hún nefnir þetta Eyjar-
vað á Norðrá við líkferð þ>órgunnu: „ok er eigi sagt af þeirri
ferð, áðr þeir fóru suðr um Yalbjariiarvöllu; þar féngu þeir keldur
blautar mjök, ok lá opt ofan líkit; fóru síðan suðr til Norðrár ok
yfir ána at Eyjarvaði, var djúp áin; var bæði hregg ok allmikit
regn. þeir kómust at lyktum á bæ þann í Stafholtstungum er í
Nesi heitir hinu neðra; kvöddu þar gistingar, en bóndi vildi engan
greiða gjöra þeim ; en með því at þá var komit at nótt, þóttust