Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Ukioqatigiit

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1884, Qupperneq 88

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1884, Qupperneq 88
82 á prælastraumi, sem er miklu neðar enn á móts við |»ingnes, og þó er svo neðarlega fyrir sunnan Hvítá. fetta þar alkunna Há- brekknavað nefnir Kálund ekki, það eg hefi getað fundið. petta Eyjavað hefir verið alþekkt og fast vað í fornöld, eins og það er enn, þar sem það er nefnt við 965 og 1016, og svo þar á milli. Eg hefi þá fœrt rök að því, að Hábrekknavaðið sé hið forna Ey- jarvað, sem þessar þrjár merku sögur tala um. Nú er þá að tala um Bakkavað á Hvítá ; enn það er því verra viðfangs, þar sem Hvítá breytir svo oft vöðum sínum ; enn fyrst verð eg þá að lýsa hinum forna farvegi. f að er kunnugt, að Hvítá hefir breytt farvegi sínum á þessu svæði, þannig, að hún rann áðr fyrir sunnan Stafholtsey, svo að hún myndaði þar nokk- urs konar hálfhring eða meira fyrir sunnan Eyjarland, enn pverá rann þá líklega einsömul fyrir norðan Ey, og myndaði þar nokkurn bug norðr á við. Ármótin á Hvítá og þverá vóru þá fyrir neðan Eyjarland, norðr undan Bakkakoti, eða að þ>verá kom þar í Hvítá; enn nú eru ármótin fyrir ofan Ey og neðan Neðra Nes, eins og kunnugt er, að þverá kemr þar í Hvítá. Eyjarland var þá alt um- flotið af þessum báðum ám, nema lítið haft að ofanverðu, sem heitir Fax. f>að er nokkurt hálendi eða hryggr, er gékk alt ofan frá Neðra Nesi og ofan í Stafholtsey, og stendr þar bœrinn úti á rananum, sem Faxið endar. jpannig rann þá Hvítá á sögutímanum. Að minsta kosti sést, að svo muni hafa verið, þegar Laxd. s. og Grettis s- gerðust. þ>annig hefir og Eyjarnafnið orðið til, að þetta land var þá alt, eða nær alt, umflotið. Mun og Eyjarland hafa legið undir Stafholtskirkju síðan um 1143, sem síðar skal getið. í gegnum þetta Fax hefir nú Hvítá brotið sig og út í |>verá og skift Faxinu í sundr. Heitir nú það, sem er fyrir sunnan ána, Eyjar-Fax, enn fyrir norðan ána Nes-Fax, og er eins og sneitt sé af báðum megin. Er það auðséð, að landslagi er líkt farið á báðum Föxunum. Milli þeirra er nú orðið ákaflega breitt, þar sem áin rennr. Ekki verðr sagt með fullri vissu, nær Hvítá brauzt hér i gegnum. Menn þar upp frá segja, að það hafi ekki orðið fyrr enn á seinni tímum. Mér sýnist og, að nokkur vissa sé fyrir því í Sturlunga sögu um 1242, að Hvítá hafi þá enn runnið í sínum gamla farveg og fyrir sunnan Stafholtsey, nefnil. við reið J>órðar kakala, sem síðar skal gerr sagt. Allr hinn gamli farvegr Hvítár er skýr og glöggr. Við Páll Blöndal héraðslæknir, sem nú býr í Stafholtsey, athuguðum hann nákvæmlega; riðum við eftir honum og með honum öllum, og alt í kringum Eyjarland og um það ; farvegrinn er mjög grasi vaxinn ofan til. |>egar niðr eftir honum dregr, fara að myndast f honum smásíki af vatni því, er kemr úr mýrunum fyrir ofan. Verðr það svo smám saman samanhangandi, og neðst myndast vatnsrensli.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.