Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1884, Page 125

friðji staðrinn um Reykjaholt er þar sem frá því er sagt, að
Orœkja sótti heim Snorra föður sinn með 80 manna, Sturl. Oxf. I.
339. : „í Reykjaholti var fyrir tvau hundruð manna; þar var
Loptr biskupsson, Ólafr fórðarson ; þar kom ok f>orleifr úr Görð-
um, þar var skipat mönnum í virki um allan bœinn, enn Orœkju-
menn gengu um virkit, ok varð ekki at sætt. þeir f>orleifr ok
Loptr fóru á meðal þeirra feðga, ok leituðu um-samningar. Kom
því svá, at þeir er á virkinu váru fundu eigi fyrr en Orœkju-menn
vóru allir komnir í húsin, ok höfðu gengit upp eptir forskála frá
laugu. Höfðu þeir Loptr þá samit með þeim, at Orœkja skyldi
taka við Stafaholti“. 1 sambandi við þá tvo staði hér á undan,
sem eru samkvæmir, þá sýnist mér þetta megi skilja svo, að hér
sé meintr sá forskáli *— forstofa, sem gengið var um, þegar komið
var neðan frá lauginni. Reyndar segir nú Eggert Ólafsson, að
löng hvelfing (,,Hvelving“) hafi verið í þá tíð bygð frá bœnum og
ofan að lauginni eða baðinu; enn hann fœrir engar frekari sann-
anir fyrir þessu, eða tilgreinir kennimerki. Eg veit ekki, hvað
hann meinar með hvelfing. Niðri í jörðunni hefir hún ekki verið ;
þar til sjást engin merki, og það gat hér heldr ekki átt sér stað.
Hið einasta var þá, að hér hefði verið bygðr gangr eða rangali
af tré frá bœnum og alt ofan að laug, og svo verið hvelfing yfir.
Vera má, að svo hafi verið ; eg skal hvern láta ráða sinni ímynd-
un hér um ; enn hefði þetta verið, þá áttu þeir Órœkja að tínast
upp í gegn um þetta maðr fyrir mann, því að breið bygging hefði
þetta ekki verið. Líklegra sýnist mér hitt, að þeirra dyra, sem að
lauginni vissu, hafi lítt verið gætt, meðan menn voru að semja
milli þeirra feðga. Hér var heldr engin hætta á ferðum. Snorra
var alls engin hætta búin, þó að þeir Orœkja kœmist inn í virkið
með 80 manna, þar sem Snorri hafði þar 200 eða 220 menn fyrir.
í>eir Snorri þurftu því lítið að hirða um, þó að þeir Órœkja kœm-
ist upp í virkið, þegar þeir höfðu séð, hversu mannmargir þeir
vóru. J>að er líka hálf-óeðlilegt, að 100 feta langr gangr, sem var
í svo miklum halla, sem hér er, væri kallaðr „forskáli“ ; enda var
nokkuð óhentugt að hafa hann hér, þvíað þá varð ekki komizt
austr eða vestr með bœnum að sunnanverðu, nema með því að
fara jafnvel suðr fyrir laug. Enn hér er enn einn staðr um laug-
ina I. 279: „f>at var eitt kveld, er Snorri sat í laugu, at talat
var um höfðingja. Sögðu menn at þá var einginn slíkr höfðingi
sem Snorri ; ok þó mátti eingi höfðingi keppa við hann sakir
mægða þeirra er hann átti. Snorri sannaði þat at mágar hans voru
eigi smá-menni. Sturla Bárðarson hafði haldið vörð yfir lauginni,
ok leiddi hann Snorra heim“. Hér er enginn forskáli eða gangr
nefndr, heldr sýnist hér alt að hafa verið autt og opið ; ella myndi
það varla tekið fram, hver leiddi Snorra heim. f>að var og