Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Page 49

53
LÝSING MANNABEINA
heima. Það eru því mestar líkur á að munirnir hafi fylgf báðum
beinagrindunum, bjallan og kringlótta nælan H 121, en báðir arm-
baugarnir og kingan H 124 og að báðar konurnar hafi verið heygðar
í bátnum. Auk spanskgrænunnar bendir almennur litur beinanna til
þess, hann er dekkri en á hinum 5 beinagrindunum, sem gæti stafað
af lengri og nánari snertingu H 121 og H 124 við bátinn, en hinna
fimm. Bæði líkin hafa verið lögð til á bakið í bátnum, H 124 með
hægri úlnlið út að byrðingi bátsins, sennilega þannig, að báðir hand-
leggir hafa verið krosslagðir yfir lífið, til þess áð minna færi fyrir
líkinu. Hægri hlið þess hefur þá vitað inn í bátinn og hægri fram-
armur legið undir þann vinstri, þannig að hægri úlnliður með arm-
baugunum, kæmi undir vinstri olnboga úti við byrðing bátsins, og
fengist þá hugsanleg skýring á spanskgrænunni kringum vinstri oln-
boga. Ólíklegra tel ég, að hægri hlið líksins hafi legið að byrðingn-
um og hægri handleggur beinn niður með síðunni, því þá hefði mátt
eiga von á spanskgrænu á efri hluta hægri lærleggs eða mjaðmar.
Vegna þess að báturinn þrengist til endanna hefur hlotið að vera
hvað þrengst um axlir líkanna. Það má því vel hugsa sér, að vinstri
öxl H 124 hafi staðið ofar og framar en orðið hefði við eðlilegar að-
stæður, og þannig ýtzt nær höfðinu, sem sennilega hefur horft upp
og til hægri, hnakkinn vitað dálítið til vinstri. Þessi lega gæti útskýrt
spanskgrænuna, sem getið var um í sambandi við kúpta nælu á
vinstri öxl. Væntanlega hefur H 121 legið í aðalatriðum á sama veg
og H 124, þ. e. með hægri hlið að byrðingi, og alltaf hafa þær legið
mjög þétt saman, svo hugsa verður út í það, að haugfé annarrar gat
sett spanskgrænu einnig á hina. Þannig gæti kúpt næla á hægri öxl
H 124 valdið einnig spanskgrænu á vinstri axlargrind H 121 og öfugt.
Engin vissa er fyrir því, að aðrir bronsmunir en af haugfé þessara
tveggja kvenna séu nú fyrir hendi, en talsverðar líkur eru fyrir því, að
í það vanti nú 2—3 kúptar nælur og einn armbaug. Það má segja, að
rýmra hefði verið um líkin í bátnum, ef þau hefðu legið á hliðinni,
en gegn því að svo hafi verið mælir staðsetning spanskgrænunnar
á hálsliðunum. Önnur sjónarmið hafa mátt sín meira en hagræði.
Að lok.um vil ég geta þess, að sá möguleiki hefur komið mér í hug,
aðallega vegna hins lága meðalaldurs kumlbúa og að engin spansk-
græna er á beinum neðan hnés, að þeir hafi látizt allir með stuttu
millibili úr bráðri sótt og verið heygðir samtímis og á sama stað,
allir í bátnum. Líkunum hafi verið hrúgað hverju ofan á annað H 121
og H 124 neðst, þá H 125, H 123 og efst hinar þrjár. Síðar hafi svo
kumlið verið rofið og öllu umturnað í því og talsvert af munum hirt