Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Síða 121

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Síða 121
TlU SMÁGREINAR 121 bræðra einhliða öfgar. Sú rætna áletrun, sem nú er fundin, og stað- urinn sem hún fannst á, lýsa hins vegar ruddaskap, sem fyllilega staðfestir lýsingu sögunnar um framferði kórsbræðra. Lárentíus saga er á margan hátt framúrskarandi hugtæk. Hún er, eins og Guð- brandur Vigfússon hefur réttilega sagt: „a very charming and inter- esting saga, giving the picturesque and chequered career of a good and gifted man“; en hún er miklu meira og reyndar alveg einstæð, því að hún er í rauninni minningabók, hin eina sem til er í forn- norrænum bókmenntum. Satt er það, að hún er ekki skrifuð í fyrstu persónu og því ekki af Lárentíusi sjálfum, heldur er hún skrifuð af eftirlætisnemanda hans og trúnaðarritara, síra Einari Hafliðasyni, og hafði Lárentíus lagt ríkt á við hann að festa sér í minni og rita allt, sem hann hafði sagt honum um ævi sína, bæði áður en og eftir að hann varð biskup á Hólum.“ (Hér gerir Macody Lund síðan allítarlega grein fyrir deilunum milli Jörundar erkibiskups og kórsbræðra og fylgir þar atburðarás- inni, eins og við þekkjum hana úr Lárentíus sögu. Hlaupið er að mestu yfir þennan kafla hér, en höfuðatriði skulu þó rifjuð upp. Lárentíus prestur Kálfsson kom til Niðaróss haustið 1294 í fylgd með Pétri riddara af Eiði, sem rekið hafði konungserindi hér á landi. Fyrir þennan kunningsskap við svo áhrifamikinn mann komst Lár- entíus brátt í kærleika við Jörund erkibiskup, sem þá átti í hinni hatrömu deilu við kórsbræður. Beitti erkibiskup Lárentíusi presti mjög fyrir sig gegn kórsbræðrum og lét hann meðal annars lesa bannfæringarbréf yfir nokkrum fyrirliðum þeirra, þegar aðrir feng- ust ekki til þess. „Dýrt er drottins orðið“, mælti Lárentíus þá, „en gera skal eg það og frambera, sem þér viljið, meðan eg er í yðar þjónustu, en það veit eg, að svo lítt sem kórsbræðrum líkar til mín áður, mun það þó áaukast". Þetta brást ekki heldur, því að kórs- bræður sneru nú fullri heift á hendur Lárentíusi. Nokkrum árum síðar var Lárentíus sendur til íslands ásamt munki nokkrum, sem Björn hét, og skyldu þeir vera visitatores eða eftirlitsmenn fyrir hönd erkibiskups, en fyrir róg og lygar bróður Bjarnar og tortryggni Jörundar biskups á Hólum, svo og vaxandi uppgang kórsbræðra í Niðarósi, hafði Lárentíus það upp úr sendiför sinni, að kórsbræður tóku hann fastan þegar í stað, er hann sté á land í Niðarósi haust- ið 1308 og vörpuðu honum í svarthol, þar sem hann sætti hinni verstu meðferð. Eftir lát Jörundar erkibiskups 1309 voru honum svo gerðir tveir kostir, að sitja kyrr í dýflissunni eða vera sendur heim til íslands undir vald Jörundar Hólabiskups. Hann tók síð-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.