Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1973, Side 10

10
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
er vel, þá skal hvíta annan tíma, og
skal sá plástur vera ósterkur og þykk-
ur. Þá skal hvíta þriðja sinni, og skal
sá vera ósterkastur og þykkastur. ...
Síðan er betur að lengur þorni ... síð-
an slétta með hásporði alls staðar
testeum, et infundens gluten corii, pone
super carbones, ut gluten liquefiat,
sicque linies cum pincello super ipsum
corium tenuissime; ac deinde, cum sic-
cum fuerit, linies aliquantulum spis-
sius, et, si opus fuerit, linies tertio.
Cumque omnino siccum fuerit, tolle
herbam quae uocatur asperella . . . et
ex ea fricabis ipsam dealbaturam, donec
omnino plana et lucida fiat.1)
1 þessum kafla DDA er fjallað um hvernig eigi að ganga frá skinni
undir málverk, en í I xxii er lýst vinnubrögðum við útskorna hluti:
Sellas autem equestres et octoforos, id est sellas plicatorias, et
scabella et caetera quae sculpuntur, et non possunt corio uel
panno cooperiri, mox ut raseris ferro, fricabis asperella, sicque
bis dealbabis, et cum sicca fuerint, rursum asperella planabis.2)
1 DDA I xxiii er lýst aðferðum við að gera blöð úr gulli sem voru
notuð til að gylla; við það voru notuð pappírsblöð, nudduð með rauð-
um okkurlit og fægð með tönn úr bjór, birni eða villisvíni (et polies
eam dente castoris siue ursi uel apri diHgentissime, donec hccida ...).
1 íslenzka textanum er lýst aðferð við að leggja silfur á líkneski, og
er þar sumt sambærilegt við lýsingu á hvernig gylla skal í DDA:
52r.3—5
Síðan skaltu taka skrálím og gera
stempur, svoað þú skalt láta hitna svo-
að sem minnst hlaupi saman, og væta
með pinzeli líkneskið í stemprinu þar
sem þú vilt silfur leggja. ... Síðan
þurrt er, þá skaltu burna með skalri
DDA I xxiii
In ponendo autem tolle clarum, quod
percutitur ex albugine oui sine aqua,
et inde cum pincello leniter linies locum
in quo ponendum est aurum, . . . Quae
cum posita fuerit et siccata, ei, si uolue-
ris, eodem modo alteram superpone,
1) Tak síðan gifs sem er brennt eins og kalk, eða krít sem er notuð til að hvíta
með húðir, og mala vandlega á steini með vatni, lát síðan í leirpott og bæt
skrálími í og set yfir eld, þar til límið bráðnar; drag þetta þunnt á húðina
með pensli, og þegar það er þurrt, drag aftur á þykkara, og í þriðja sinni
ef þarf. Þegar þetta er orðið vel þurrt skaltu taka jurt þá sem er kölluð
asperella, ... og nudda þessa hvítu með henni, þar til allt er slétt og skyggt.
2) Söðla, burðarstóla, það er fellustóla, fótskemla og annað sem er útskorið og
ekki er hægt að klæða með húð eða klæði, skaltu fága með asperella, eftir
að þú hefur skafið það með járni, síðan hvíta tvisvar, og þegar þurrt er,
fága aftur með asperella.