Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1973, Page 67

BAÐSTOFAN OG BÖÐ AÐ FORNU
67
17. des. 1464. 1 próventubók á Hólum stendur: „skal hann hafua
huss af stadnum þau sem standa sudur j tune fra báádstofune". lF
V, 435.
Ár 1471 er þess getið í máldaga Maríukirkju á Valþjófsstöðum
að hún eigi „selland ad lögarhusum". ÍF V, 632.
14. marz 1453 votta fjórir menn samkomulag um jarðeign „j bad-
stofunne á Helgafelli". IF VI, 53.
Ár 1480 votta þrír menn „j Badstofunne a Ingialldzhooli“ afhend-
ing jarðar til Helgafellsklausturs. IF VI, 311.
18. apríl 1486. Afhending jarðarinnar Hóll í Siglufirði til Hóla-
kirkju: „for þesse giorningvr fram j litlv biskups badstofunni a hol-
um“. IF VI, 565.
Ár 1495: Máldagi Stafafellskirkju: vppa iij menn badtyge". ÍF
VII, 287.
23. apríl 1497 er svarinn eiður um reka Viðeyjarklausturs „j bad-
stofvnne a Starnese“. IF VII, 338.
19. ágúst 1498 votta 3 menn „i badstofunni uestur j hrauni j kelldu-
dal j dýrafirdi" jarðarafhendingu. ÍF VII, 396.
8. okt. 1500 byggir Björn Guðnason Jóni Eiríkssyni jörðina Hvamm
í Hvammssveit: „... worv þesse hvs til skilin. badstof(a). stora
stofa med aund. skali og bvr med aund og fram adh vthidyra avnd-
inne. og skemma“. IF VII, 520.
11. okt. 1502 votta fjórir menn jarðakaup „j badstofunne under
stadarfelle a medalfellzstrond“. IF VII, 617.
Ár 1503 við úttekt á Reykjaholtsstað eru „badstofan oc gongen
oc þarbohus“ virt á „iij c“. IF VII, 667.
Laug skal gera,
þeim er liðnir eru,
þváa hendr ok höfuð,
kemba ok þerra,
áðr í kistu fari,
ok biðja sælan sofa.
Sigrdrífumál, 33. vísa.
Þá er það orðið bciö og ganga til baös. Á nútímamerking baðs hér
við? Það er hreint ekki víst. Meir að segja heldur ólíklegt. Mér virð-
ist að oftast megi líta á notkun þeirra eins og um þvott væri að
ræða. Nokkuð oft er orðið bað í yfirfærðri merkingu og verða tínd
til nokkur dæmi um það síðar. Til samanburðar skal tilfært það
sem I. Talve segir um notkun líkra orða í Svíþjóð og mun hann þá