Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1973, Síða 153

SKÝRSLA UM ÞJÓÐMINJASAFNIÐ 1972
153
hjálparmenn að rannsókninni, en af Þjóðminjasafnsins hálfu vann
Þorkell Grímsson safnvörður þar allan tímann.
Lokið var að mestu rannsókn á grunninum í Aðalstræti 18, þar
sem húsið Uppsalir stóð, og einnig var grafið talsvert í Aðalstræti
14, þar sem vefjarstofa Innréttinganna stóð í eina tíð, en húsið nr.
16 stendur enn og er því ekki hægt að rannsaka þar enn sem komið
er. — Á lóð nr. 14 kom aðallega í ljós grunnur vef jarstofunnar, og
sáust greinilega brunaleifarnar frá því hún brann 1762.
Þá var einnig hafizt handa um rannsókn þar sem stóð húsið nr.
5 við Suðurgötu. Þar komu í ljós ótvíræðar byggingarleifar frá land-
námsöld með „landnámslagi" í veggjarleifum og hluta af langeld-
stæði, en ekki varð komizt fyrir takmörk hússins.
Safnið stóð hins vegar fyrir rannsókn í Álftaveri, en þar hóf Gísli
Gestsson safnvörður að rannsaka bæjarrústir, sem að líkindum eru
frá miðöldum, og sem standa í svonefndri Kúabót úti á sand-
inum, nokkurn spöl fyrir vestan Þykkvabæjarklaustur. Þessar
rústir hafa smám saman verið að koma í ljós á síðustu árum og
virtust greinilega vera af miðaldabæ, sem eyðzt hefði af völdum
Kötluhlaups. Rústirnar voru forvitnilegar og girnilegar til fróð-
leiks, og þótt aðstaða sé erfið til rannsóknar og nánast illfært á stað-
inn sökum sandbleytu, var samt ráðizt í að grafa upp aðalrústina.
Rannsóknin hófst um miðjan júní og stóð til ágústloka. Var lokið
við að rannsaka stofu og helming skála, og voru hús þessi sambyggð.
Stofan liggur talsvert djúpt og hefur varðveitzt nokkuð af timbur-
leifum á gólfinu, bútar af stoðum, setstokkum og öðrum innviðum,
og eru sumir þeirra með smíðaummerkjum. Talsvert erfitt verður
að ganga þannig frá þessu timbri, að það haldi sér óskemmt til fram-
búðar í safninu, en að minnsta kosti verður reynt að verja þá parta,
sem merkastir þykja.
Dr. Sigurður Þórarinsson og aðrir jarðfræðingar komu nokkrum
sinnum á staðinn og rannsökuðu jarðlög í rústunum, en greinilegt
er, að sandur hefur borizt í bæinn í sjálfu hlaupinu, þótt hann hafi
kannske ekki fyllzt þegar í stað. Ekki hefur þó verið hægt að tíma-
setja atburðinn með neinni vissu og enginn hlutur, sem segir ákveð-
ið um aldur rústarinnar, hefur fundizt, en allt bendir til, að hún
sé frá seinni hluta miðalda.
Það er þó aðeins lítill hluti bæjarins, sem rannsakaður hefur verið,
en greinilega eru bæjarhúsin stór og auk þess er smáhýsi, kirkja
eða skemma, á hlaðinu. Rannsóknin mun því vafalítið taka nokkur
sumur.