Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1994, Side 7

UM VOPN FORNALDARMANNA
11
að heldur hæfa risum en mennskum mönnum þessara tíma, þó hinir
stærstu séu.
Bryn-tröll, sagði Ass(essor) Árni mér að hefði verið sem fram-rekinn
járn-teinn þykkur, og nokkuð hvass í endann, til að brjóta brynjur með.
Sax hefur verið breitt sverð og eigi langt og sniðil-oddað; mjög so líkt
tyrkneskum sabel, og þar með vel magafatt, so betur tæki högginu.
Mækir, meina eg hafi verið nokkuð langt og lítið magafatt. á Gr. [á
grísku] rjaKypa.
Kesja, meina eg styttri hafi verið en mækir, en máske breiðara og refði,
enn þá styttra og breiðblaðað, en ei magafatt.
Skot-vopn. Spjót hefi eg eitt séð hjá Ass(essor) Árna Magnússyni hér í
Khafn 1727. Það var af kopar, vel spannarlangt, holt innan, nærri jafn breitt
upp við, og so líðandi fram að oddinum, gat var í gegnum beggja megin á
falnum, litlu fyrir ofan miðjuna [máske þar í hafi geir-naglinn verið.]
Ass(essor) Árni sagði það væri að vísu 800 ára gamalt, og hafði fundist í
einum bakka yfir í Jyllandi. Mag(ister) Morten Reenberg hafði léð honum
það til sýnis. Þeir brúkuðu máske kopar ei minna en járn til sumra hluta í
fyrndinni. Þetta áminnsta koparspjót var í lögun að öllu leyti nálega sem
skó-nál.
Eftirmáli
Vopnalýsingarnar sem hér eru birtar og raktar virðast eiga sér að nokkru
leyti upptök í skýringum Páls Vídalíns lögmanns yfir fornyrði lögbókar,
en Páll hefir líklega beðið Brynjólf Thorlacius sýslumann um lýsingu á
sverðinu sem kallað var Grundarsverðið. Brynjólfur Thorlacius var sonur
Þórðar Þorlákssonar Skálholtsbiskups og konu hans Guðríðar Gísladóttur,
hann var jarðauðugasti maður á sinni tíð, tvíkvæntur og fékk auð með
konum sínum, sat að Hlíðarenda í Fljótshlíð lengstum ævi sinnar, lést 1762.
Jón Ólafsson hefir tekið upp þráðinn í vopnalýsingum frá Páli Vídalín og
um líkt leyti og Jón skrifaði ritgjörð sína rannsökuðu þeir Eggert Ólafsson
og Bjarni Pálsson gömul vopn á Islandi af eigin raun.
I vopnaritgjörðinni nefnir Jón ekki öxi. En í ritgjörð sinni „Um þá lærðu
Vídalína" og ævisöguþætti af Oddi Sigurðssyni lögmanni segir Jón smá-
sögu af því er Páll lögmaður kvað sig öðrum frægari af því að eiga her-
klæði, hringabrynju, hjálm, stormhatt og öxi er átt hafði Björn Guðnason í
Ögri, en Oddur væri það frægari að hann hefði gægst þrisvar í helvíti og
komið þó aftur.1" Jóni hefir verið hugstæð öxi Páls lögmanns; segir hana í
ævisögu Odds gjörða eftir „Remmeggju Skarphéðins" og var komin úr
eigu Bjarnar Guðnasonar í Ögri. Rimmugýgr Skarpheðins kemur við