Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1994, Page 128

132
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
spekt" (í andstöðu við Mannhardt, Celander og fleiri?) „þótt sjaldan þyki
efni til að kveða upp endanlegan dóm" (bls. 10). Þetta vekur mikið traust
og kemur skemmtilega fram þegar þú ræðir við kjúklingabónda um páska
(bls. 68) eða veðurfræðing um sólardans (bls. 688).
Varkár ertu yfirleitt, einsog þegar þú fjallar um föstuhald og leitar skýr-
ingar á því af hverju skelfiskur sé ekki borðaður (bls. 524).
Þegar þú ræðir um heimildir í inngangi, segir þú að þörf sé að hafa aug-
un hjá sér og það hefur þú haft. Gagnasöfnun virðist mér óaðfinnanleg,
þótt gögnin ráði stundum ferðinni og verði öðru efni yfirsterkari. Heim-
ildarmenn þjóðháttadeildar Þjóðminjasafns þekkir þú manna best, vinnur
af varfærni og öryggi. Gott hefði verið að geta spurningalista í heimilda-
skrá, líka listans um aðbúnað heyvinnufólks 1971 sem ekki er nefndur í
inngangi.
Handbókin á engu að síður að standast fræðilegar kröfur skrifar þú á
bls. 10. „Einkum er að því hugað hvaða verkanir náttúra, atvinnuhættir og
samfélagsgerð höfðu á það hvernig þjóðin gerði sér dagamun."
Þá er ég loks komin að meginmáli bókarinnar, en það er vefur þar sem
skilyrði, atvinna og þjóðfélagsstaða er uppistaðan og siðirnir ívafið.
Þú hefur sett vefinn upp í 66 stykki eða heiti á dögum eða siðum og
þriðjungur þeirra er kirkju- eða bókmenntasögulegs efnis. Mætti nefna
það kalende- eða dagatalsfræði. Tel ég þig meistara í þessum flóknu reikn-
ingsdæmum sem fylgja þeim fræðum.
Oft er talað um þrjár etnólógískar víddir, tíma, rúm og þjóðfélagslega
stöðu. Lítum á tímann.
Hér er talað um 12., 13. og 14. öld. „Vart er hugsanlegt að á hinum glöðu
miðöldum hafi Islendingar látið niður falla allan annan veislufagnað í byrj-
un vetrar þegar til var gnægð nýmetis sem ekki var unnt að geyma nema
súrt eða reykt." (bls. 264)
Þú segir bls. 219 að uppskeruhátíðir á borð við þær í kornræktarlönd-
um voru auðvitað ekki, landbúnaður nær eingöngu kvikfjárrækt, strjálbýli
og óviss tímasetning lreyskaparloka á einstökum bæjum. Lengst af var
ekki mikið um túnrækt, engjaheyskapur meiri þáttur í atvinnulífi þar til
fyrir svo sem hundrað árum (endurtekið um töðugjöld bls. 226). Sauðfjár-
búskapur var meginþáttur í lok miðalda (bls. 245).
A bls. 203 er fjallað um seljabúskap og sagt „þegar dró úr þeim búnað-
arhætti og mjólkin var unnin á bæjum" o.s.frv., en ekki er skýrt á hvaða
tíma þetta er.
Siðaskiptin eru víða talin þáttaskil og þeirra getið meira en fimmtíu sinn-
um, en hvergi sagt frá þeim. Þetta þarf að athuga þegar bókin verður gefin
út á öðrum málum.