Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1890, Page 51

51
Ragnars og sona hans, þetta dimma völundarhús
fornaldarinnar, sem svo hægt er að villast fram og
aptr í. Vér verðum að eins að halda því fast fram,
að hinar fornu íslenzku ættartölur séu alt eins áreið-
anlegar eins og hverjar aðrar munnlegar sögusagn-
ir, sem lengi hafa gengið manna á milli, og enda
að öllum jafnaði áreiðanlegri. Nú á tímum er fjar-
lægr skyldleiki eigi orðinn mikilvægr í lagalegum
og félagslegum skilningi, og því eiga margir bágt
með að skilja í því, hvernig forfeðr vorir gátu verið
svo fróðir, sem þeir voru um fjarskylda ættingja
sína og annara. En áðr en farið er að efast um,
að hinar fornu ættartölur geti verið sannar, ber að
lita á það, að frændsemi var mjög þýðingarmikil í
alskonar félagsmálum meðal hinna fornu íslendinga,
og að það var harla mikils vert fyrir hvern ein-
stakan mann, að vita um ætt sjálfs sin og annara,
með pví aff karl og kona máttu ekki eigast, þar
sem frændsemi var að 6. og 7. manni, nema goldið
væri fé fyrir (Grágás: Khöfn 1852 II, 30. bls.), meff
því aff maðr gat verið skyldr til að taka við fimm-
menningi sínum („þriðja bræðra“) til framfærslu, (s.
st. II. 26. bls.), meff því aff í vígsökum áttu fimm-
menningar hins vegna að taka bætr af fimm-
menningum vegandans (s. st. I. 194. bls.), meff því
að það gat stundum orðið skóggangssök að telja
rangt frændsemi (s. st. I. 47. bls.). Og þegar þess
er enn fremr gætt, að þótt frændsemin sé nú fyrir
löngu orðin mjög þýðingarlítil í lagalegum, félags-
legum og stjórnlegum skilningi, þá geta samt marg-
ir íslenzkir almúgamenn enn í dag nákvæmlega
rakið ættirsínar og annara, og það langt fram, þá
verðr það skiljanlegt, að ættvísin hér á landi í
fornöld gat með engu móti verið séreign fárra ætta,
4*