Eimreiðin - 01.01.1921, Page 7

EIMREIÐIN)
DR. MATTHÍAS JOCHUMSSOX
7
kenni hans. Hann var ekki meira tilfinningaskáld en
margir aðrir. En tilfinningar flestra skálda eiga sér miklu
þröngvari leikvöll: þeir yrkja um sjálfa sig, um fáa ást-
vini, varpa tilfinningum sínum til dauðra hluta, sem kasta
þeim aftur til sjálfra þeirra eins og bergmáli. Skáldskapur
Matthíasar leitar burt frá honum, út á meðal mannanna.
Eftir hann er til furðu lítið af stemninga-kvæðum, varla
nokkurt ástakvæði. En í vissum skilningi mega öll kvæði
hans heita kærleikskvæði, svo tamt var honum að yrkja
um aðra menn, til annara, vegna annara. Og auðvitað
er þessi mannúð ekki árangur heimspekilegra ályktana,
þó að megi réttlæta hana á þann hátt. Matthías var
óvenjulega næmur á lifandi sálirnar í kringum sig, hann
fann ekki fyrir sér þann múrvegg af skilningsleysi, sem
venjulega skilur mann frá manni. Hann var svona gerður.
það var alt og sumt. Aðrir menn eru næmari á aðra
hluti. En ef kærleikurinn er mestur í heimi, þá er eng-
inn vafi á, að hann hefir valið sér góða hlutskiftið —
besta hlutskiftið.
Auk þess var síra Matthías svo mikill lánsmaður, að hon-
um var óvenjulega auðvelt að láta mannúð sína í ljósi í lífi
og list. Manni varð hlýtt í návist hans. Að kynnast honum
var eins og að koma til föðurhúsa, sem maður hafði ekki
vitað um áður. í ljóðum hans renna saman margir þættir,
stórfeld imyndun, fádæma vald á tungunni, andagift og lær-
dómur. Um það völundarhús er hægt að rekja sig eftir
ýmsum þráðum. En það er trúa min, að mannúðin sé
rauði þráðurinn: hún vísi best leiðina, hvort sem leitað
er skilnings á því, sem heimurinn taldi galla á ráði hans,
eða rakin braut hans til hæsta þroska.
III.
Þeir sem lásu suma dóma síra Matthíasar um menn
og bækur, gátu hugsað, að hann hefði aldrei etið af skiln-
ingstrénu góðs og ills. Hann hældi flestöllu, sem hann
skrifaði um, og skrifaði slundum um hluti, sem voru lít-
ils lofs verðir. Eins og von var til, var litið smáum aug-
um á þetta, enda kom það fram með þjóð, sem aldrei