Eimreiðin - 01.01.1921, Side 90

DO
UPP TIL FJALLA
[EIMREIÐIN
jaðar Hallmundarhrauns, rétt hjá Surtshelli, sem hvert
mannsbarn á landinu kannast við. Skoðuðum við hann
nokkuð, en enginn tími var til að gera það rækilega. Þar
er dimt og draugalegt, gólfið víðast þakið stórgrýtisurð,
sem er vot af berglekanum og afarill yfirferðar. Hellirinn
er talinn að vera 1241 m. á lengd, 11 á hæð og 15 á
breidd. Aðalop hans er 338 m. yfir sjó, í flötu helluhrauni
og sjást þar engin missmiði, sem hann er, svo að síst
gæti ókunnugan grunað, að þarna væri slíkir salir og
hvelfingar niðri i jörðinni. Að lýsa Surtshelli væri mér
ofviða, enda hefir það verið gert, og getur hver sem vill
ieitað sér upplýsinga þangað.1)
Alllangt fyrir norðan hellinn er Vopnalág, iöng og
fögur graslaut, og segir sagan að þar hafi hellismenn
sofið, þá er þeir voru að fénaðarránum sínum, nokkru
fyrir göngur á haustin. Stungu þeir vopnum sínum í völl-
inn, en bóndasonur sá frá Kalmanstungu, er sveik þá, hafi
sagt til þeirra þar, svo þeir urðu unnir. Þá voru þau
sögð, þessi alkunnu viðvörunarorð: »Varaðu þig Valna-
stakkur, fallinn er hann Fjögramaki«. Átti sá, er talað var
til, að hafa verið í kufli úr sauðarvölum. Norðan við
Vopnalág liggur vegurinn eftir löngum hálsi, þökfum
vind- og ísnúnu grásteinsrusli, en sumstaðar Grettistök,
mannhæðarhá eða meir. Háls þessi er kendnr við einn
hellismanna er drepinn var á honum, og nefndur þorvalds-
háls. Sagt er að undir einu Grettistakinu norðarlega á
hálsinum hafi orðið úti maður. Voru þeir tveir satnan
veiðimenn frá Kalmanstungu, og komu norðan af heiðum
um haust. Hafði annar orðið votur, en norðanhríð var á;
komst hann að kletti þessum og varð þar til, og þóttu
þar reimleikar nokkrir er frá leið. Hinn komst heim að
Kalmanstungu við illan leik.
Undir miðnætti komum við norður að Arnarvatni og
tjölduðum við Búðará. Niðdimm þokan, köld og hráslaga-
leg lá yfir öllu og ýrði úr henni því nær ósýnilegum
vatnsdropum, sem gerðu hestana og klæði okkar grá.
I) Porv. Thoroddsen; I.ýsing íslands II bls. 89—91. Skímir 1910 bls. 330 —41.