Réttur - 01.12.1916, Page 96

- 210
Framhald frá 122. bls.
lendu fjármagni — innstæðum í sjóðum og bönkum — og
erlendu lánsfé. Sá banki gæti og verið í svipuðu sambandi
við héraðs-sjóðina eins og áður er fram tekið um Lands-
bankann. En þá mundi að líkindum draga til meiri sam-
keppni á milii bankanna, og þess vegna óvarlegar farið í
peningamálunum. Og höfuðgallinn, sem nú er á, mundi
samt eigi lagast. Pað er seðlaútgáfurétturinn, sem tvímæla-
laust á að komast í hendur þjóðarstofnunar.
Pað þarf eindregið fylgi löggjafarvaldsins til endurbóta í
þessu máli. Komi fram frá því ákveðnar kröfur og óskir
um að þjóðin fái hlutafélagsbankann í sínar hendur, mundi
það mál vinnast á skömmum tíma. Ef að innlendu hluthaf-
ar bankans og stuðningsmenn vildu meira líta á hag þjóð-
arinhar og unna henni sigurs í bankamálinu, þá getur þjóð-
in gert erlendum hluthöfum erfitt fyrir með starfrækslu
bankans.
Það verður að skiljast, að þjóðin hefir enn vald til þess
að velja sér leið á þessu sviði, og þá er hart að hún skuli
aldrei bera gæfu til að neyta |Dess valds — vera samtaka.
— Vonandi er að kjósendur glöggvi sig á því, hvers-
konar áminningar þeir eiga að gefa þingmönnum sínum í
þessu máli. Og þó að þær beri, ef til vill, eigi árangur um
sinn, má þjóðinni eigi gleymast að járnið er til hvenær,
sem hún hefir dug í sér til að setja það í eldinn. — Sam-
kvæmt nýjustu fjárhagsskýringum er svo talið, að lands-
menn eigi nú ca. 18 miljónir innstæðufé í bönkum og
sparisjóðum. Pað er járnið, sem hún verður að smíða úr.
Hún verður að skipa svo til, að þetta fjármagn komist inn
á starfsviðið — í veltuna, þar sem þörfin er mest. Land-
búnaðurinn verður að fá aðgang að þessu fé — öllu, sem
einstaklingarnir geta við sig losað — til þess að ávaxta
það í ræktun landsins. — Með tilstyrk þess þarf einnig að
afla þjóðinni erlends lánsfjár.
Eg hefi nú skýrt nokkuð hvernig þetta yrði framkvæmt;
hvernig hún á að smíða úr járninu. Mér er það eigi mesta
kappsmálið, hvort þjóðin kýs heldur að kaupa íslandsbanka-