Réttur - 01.02.1928, Side 53

Ujettur]
FRÁ ÓRYGÐUM
55
gamalt jökulbæli. Sandar og melar eru þar víðast á yfir-
borði, en sumstaðar grágrýti, og mun það vera undir slétt-
unni allri. Á sléttu þessari, litlu austar en fyrir miðjum
Sátujökli, eru Eyfirdingahólar. Þeir liggja laust fyrir norð-
an jökulhólana, eru þónokkuð hærri en þeir og gætir miklu
meira, því að þeir rísa einir sér yfir flata sandana. Aðal-
hólarnir eru fimm, en nokkrar lægri öldur milli þeirra og
út frá þeim. Utan í þeim er grágrýtisurð, og virðist fast
berg vera undir henni. Ekki er mér fullljós uppruni þeirra,
en líklegt má telja, að þeir séu fornar eklborgir.
Frá Eyfirðingahólum Hggja rennsléttir sandar vestur
með öllum Jökulhólum. Þeir munu vera gamlir árfarvegir
frá þeim tíma er jökullinn náði fram að hólunum. En vind-
ar og jarðrensli hafa síðan sléttað þá og jafnað. Vestan
við sanda þessa er Sáta, einstakt móbergsfell, allhátt og
bratt, en ekki mikið um sig. Hún stendur skamt frá vest-
urenda Jökulhólanna, undan viki því hinu mikla, sem
skerst upp í jökulinn milli Sátujökuls og Álftabrekkna, og
fellur Strangakvísl fast upp að rótum hennar að vestan.
Sagt er, að efst uppi á fjallinu sé dálítil, kringlótt tjörn,
en ekki veit ég sönnur á því. Fyrir vestan Sátu tekur að
halla til Blöndu. Sést hún því víða af Kili og vestanverðri
Eyvindarstaðaheiði.
Alllangt norður frá Sátu, og litlu austar, er kollóttur
fjallshnjúkur, sem Bláfeíl heitir. Það er hvorki hátt né
mikið um sig, en stendur eitt sér og ber hátt yfir öldurnar
í kring. Þaðan er því víðsýni í allar áttir, en einkum til
Hofsjökuls, því að fellið stendur syöst á Hraunahrygg
nokkru hærra en norðurjaðar jökulsins, og hallar þaðan
liægt niður að Jökulhólum.
Um Bláfell skiftir landið mjög um svip. Slétta sú, sem
liggur norðu'' frá Jökulhólum, endar þar og meö henni
melarnir, en grágrýtisauðnirnar, »Hraunin«, taka við og ná
þaðan norður undir bygðir.
Hraunin eru næsta einkennileg álitum. Þau eru stórgrýtt,
úfin og öldótt og ekki björguleg. Óteljandi dældir aflang-