Réttur - 01.02.1928, Síða 117

Rjottur]
GALDRA-LOFTUR
110
»frá eilífð til eilífðar*. í særingum sínum og ákalli síðast
í leiknum biður hann þann, »sem býr í eilífa myrkrinu*,
að »hreinsa« af sér öll góðverk. »Oer hjarta mitt mátt-
ugt í hinu illa«, biður hann. Hann vill drepa í sér sam-
vizkuna, af því að minsta hræring hennar hlaut hér að
veikja hann og tálma sigri hans. Það eru meiri líkur til,
að þú handsamir veldissprotann mikla, ef þú ert algert
illmenni, heldur en ef þú ert í senn bæði illmenni og
góðmenni. í því er góð list fólgin, er skáldið lætur Loft
verða »óttasleginn«, er hann sér fyrir, að »góðu biskup-
arnir« komi líka, þá er hann með djöfullegrj kyngi særir
Gottskálk grimma upp úr gröf sinni til að selja sér í
hendur Rauðskinnu. En »góðu biskuparnir« tákna raddir
samvizku hans. Samt má ekki ætla skáldinu, að hann
hyggi sigurvænlegt að vera fullkomið illmenni í þeirri
merkingu, sem áður var á drepið. Slíkt væri hrapallegur
misskilningur. »í dimmunni, — áður en þú fæddist —
klauf hið illa vilja þinn«, segir svipur Oottskálks grimma,
áður en Loftur dettur dauður niður. Hlu molarnir, sem
vér erum allir fæddir með, valda dauða hans og ósigri,
sem áður er tekið fram. Og samvizkan verður eigi drepin
— alger »forherðing« tekst ekki. Skáldið lætur Loft að
vísu komast réttilega að orði: »Sá, sem aldrei drýgir
neina synd, er ekki manneskja«. En »vitfirring grípur
hann«, er hann lýsir dýrð og frjósemi syndarinnar (bls.
124 — 125). F*að er eitt auðkenni Oaldra-Lofts, að skáldið
birtir þar sumar skoðanir sínar í æði og látbragði leik-
kappanna, en lætur ekki mæla þær berum orðum. Pað
er brjálæði, að ofurselja sig algerlega syndinni. Fyrir slíkt
týnirðu lífinu (o: því, sem gerir lífið að sönnu lífi). Slíkt
eiga særingar Lofts í dómkirkjunni og dauði hans þar
að leiða oss fyrir sjónir á líkingarfullan hátt. Enginn
fær flúið stafi siðrænna laga né að engu haft hinn
mikla mismun góðs og ills.
Hér og þar í ritinu er leiðbeint um, hversu losast
megi úr rándýrsklóm »hins illa«. En hér fæ eg ekki orða