Réttur - 01.01.1944, Side 2

6
IIÉTTUR
frelsisþráin orðið svo sterk með þjóð vorri að aldrei tókst að kœja
hana með öllu.
Vér, seiti stofnuðum lýðveldi á Þingvöllum 17. júní 1944, njótum
árangursins aj slarji því, er viðreisnarmennirnir í íslenzku þjóðlífi
unnu síðustu tvö hundruð ár.
Þegar Skúli Magnússon og Eggert Olajsson tendruðu jyrstu blys
ajtureldingarinnar yjir íslandi, j)á var lýst á þann veg, er lá til Lög-
bergs 17. júní. Þegar Jón Sigurðsson mólaði vígorðið: Eigi víkja
— var brautin mörkuð: landsmönnum sagt að brjólast það beint.
Og það gerðu þeir.
Það var elcki vikið aj réltri leið, þegar jullra landsréttinda var
krajizl, undir jorustu Benedikts sýslumanns Sveinssonar jrú j>ví Jón
Sigurðsson leið og til aldamóta. Saman stóð Júng og jijóð og hik-
aði hvergi, lwe ojt sem staðjestingar var neilað á stjórnarskrá jijóð-
arinnar.
I>að var elcki hvikað jrá réttri leið 1908, jiegar Skúli Thoroddsen
og Björn Jónsson sigruðust á ajsláttarstejnunni. Þing og jijóð stóð
saman að vanda.
Þannig var mörkuð leiðin til íslenzka lýðveldisins, tneð þrotlausri
baráttu gegn tregðunni úl á við og lilslökunarstejnunum inn á við.
Og ejlir að áfanganum 1918 var náð, er samið var um sambands-
lögin í trausli á algert sjáljstœði 1943, jiái var aðeins ejtir að
halda svo fast á því máli, að sigurinn hrykki elcki úr höndum jijóð-
arinnar, salcir andvaraleysis, undansláttar eða innbyrðis sundrungar.
Undir forustu Alþingis íslendinga höjðu sigrarnir í sjáljstœðis-
baráltu íslendinga uniiizt. Alþingi var Jiað vopn, sein þjóðin beitti
til Jiess að endurheimta rélt sinn.
Og Aljiingi sýndi jiað einnig síðasta ájangann að jiað liélt jast á
Jiví máli og sleppli joruslu jiess aldrei úr höndum sér. Þótt Alþingi
megnaði cigi að slcapa meirihlutasamkomulag um ríkisstjórn, Jiá
hélt meirihluti þess jast og einbeitt á lýðrœðismálinu og leiddi jiað
að lokum til julls sigurs, þó töj yrði á sakir íhlutunar erlends her-
veldis.
J