Réttur - 01.01.1951, Side 71

RÉTTUR
71
ungis hættu að kaupa te það sem Bretar færðu þeim, heldur
réðust þeir að tebirgðum þeirra í Vesturheimi, og ruddu
þeim í sjóinn.----Vér leyfum oss nú, að benda lesendum
vorum á þetta dæmi Vesturheimsmanna, því þó ólíku sé
saman að jafna, oss og Vesturheimsmönnum, ættum vér
að taka það upp eftir þeim, að gugna eigi fyrir kúgun og
harðstjórn, þegar vér höfum vopnin í höndum til að verja
oss með og það höfum vér vissulega í þessu máli. Vér get-
um látið það ógjört, að kaupa brennivín það, sem Danir
færa oss framvegis.“#
Verzlunarmál.
Nátengd stjómarbótarmálinu var baráttan gegn dönsku
verzlunaráþjáninni. Þó að verzlunin væri að lögum orðin
frjáls við allar þjóðir, var hún eftir sem áður einokuð af
dönskum kaupmönnum að mestu leyti. Enn kom það fyrir
að kaupmenn seldu hér fullu verði maðkað kom, sem þeir
keyptu fyrir lítið verð. Jón Sigurðsson benti fyrstur manna
á félagsverzlanir almennings sem leiðina til þess að gera
verzlunina innlenda, og 1844 var fyrsta verzlunarfélagið
stofnað í Þingeyjarsýslu, nokkrum vikum áður en vefar-
arnir í Rochdale sitofnuðu sitt fræga félag. Alla tíð var Jón
Sigurðsson óþreytandi að hvetja menn til verzlunarsam-
taka. Hann hafði enga trú á að innlend kaupmannastétt
myndi geta létt hinu danska verzlunaroki af þjóðinni. Hin-
ir fáu innlendu fastakaupmenn voru í raun og vem ekki
annað en mnboðssalar danskra verzlana, og buðu ekki betri
kjör en danskir kaupmenn. Jón Sigurðsson og fylgismenn
hans vom án efa lærisveinar hinnar borgaralegu byltingar,
en stefna þeirra í íslenzkum málurn mótaðist auðvitað af
hinu sérstaka ástandi íslenzks bændaþjóðfélags, þar sem
í raun og veru engin borgarastétt var til. Borgaralega
samkeppnisstefnan gat ekki verið neitt lausnarorð hér.
Verzlunarstefna þeirra var því ekki borgaraleg, heldur al-