Réttur - 01.01.1951, Blaðsíða 83

RÉTTUR
83
Tillagna Einans í Nesi er ekki getið eftir þetta og ekki
er vitað hvort þær komu fram á Þingvallafundi. Margrætt
mun þó hafa verið um skoðanir Einars norðanlands og
sumir ekki f jarlægir þeim í eðli sínu. Má því til sönnunar
tilfæra ummæli tveggja presta nyrðra. Síra Davíð Guð-
mundsson á Hofi skrifar Jóni Sigurðssyni á Gautlöndum á
þessa leið: „Ekki lízt mér allskostar á, að vér getum
hrundið Kristjáni 9. sem konungi vorum, meðan hans
nýtur við, af því að það er komin hefð á hann og oftar en
einu sinni búið að senda honum hyllingaskrár. En aftur
gæti slíkt sjálfsagt komið til umtals að honum látnum.
Þesskonar ætti að vera Þingvallafundarefni". Síra Vigfús
Guttormsson í Ási skrifar Jón Sigurðssyni forseta svo
um þetta: „Nú væri forvitnislegt að vita hvað menn mundu
afráða á Öxarárfundi ef hann kæmist á úr sem flestum
héröðum landsins. Við ættim nú ei lengur að þurfa að lúta
drottinvaldi Dana, ef þeir fengju ei, sem þeir vart munu
fá með sannindum hrakið, að kóngaeinveldið yfir Islandi
hefði í raun réttri horfið til íslendinga sjálfra við dauða
Friðriks sjöunda. Þetta finnst mér og hafi sem legið í orð-
um þínum við einstöku tækifæri áður, þó menn hafi ei al-
mennt vel komið því fyrir sig, eða svo snúið sér að því
sem nú......Imyndast mér, að fyrsta grein í stjómskip-
unarskrá þeirri eða stöðulögum þeim er þá yrðu samin
og samþykkt af oss mundi hérum svo hljóða: ísland er
þingveldi (þjóðveldi, lýðveldi) út af fyrir sig, svo sem það
var til foma en hyllir þann Danakonung, sem nú er, meðan
hann situr að ríkjum.“
Kristján níundi var margviðurkenndur af Islendingum i
með bænarskrám og hollustuávörpum frá alþingi. Það
eitt út af fyrir sig var ærin ástæða til að ekki var hægt
að bera fyrir sig gildisleysi konungserfðalaganna og setja
konungi þá kosti, að skrifa undir stjórnarskrá, sem Is-
lendingar vildu hafa, ella verða afsettur. I annan stað var
slik meðferð málsins gagnslaus, nema að hún væri „studd