Réttur - 01.01.1951, Side 130

130
RÉTTUR
Árangur Marshall-„hjálparinnar“: Algert drottnunarvald
Bandaríkjanna yfir fjármálum og atvinnumálum Islands.
Skilyrðin sem Bandaríkin hafa sett íslandi fyrir Mars-
hallhjálpinni eru í aðalatriðum þessi: 1. Verzlun sé rígbund-
in við Bandaríkin og fylgiríki þeirra og ekki verzlað við
sósíalistisku löndin nema innan þeirra takmarka, sem
Bandaríkin leyfa. Þetta er ekki hægt að framkvæma ef
verzlunin er frjáls, þessvegna verður að einoka bæði inn-
flutnings- og útflutningsverzlunina. 2. Gengi íslenzku
krónunnar skal lækka eins og Bandaríkin telja hæfilegt.
3. Allar verklegar framkvæmdir skal draga saman og
Bandaríkjunum tryggt vald yfir því, hve mikið skuli lagt
í fjárfestingu á Islandi. I stuttu máli: Island hefur orðið
að afsala sér efnahagslegu sjálfstæði.
,,Hjálpin“ sem íslenzk alþýða hefur orðið aðnjótandi er
því þessi: Almennt atvinnuleysi um land allt og mikil kaup-
lækkun, af völdum skipulagðrar dýrtíðar. Síðan stjóm
Stefáns Jóhanns tók við 1947 hefur kaupmáttur launanna
minkað, sem svarar því að tímakaup Dagsbrúnarmanna
hefði verið lækkað úr kr. 9.24 í kr. 6.61 miðað við gömlu
vísitöluna, sem nú er komin upp í 516 stig og verðgildi krón-
unnar fyrir gengislækkunina.
Skilyrði Bandaríkjanna hafa að vísu aldrei verið neitt
launungamál. Þau eru öll tekin fram í Marshallsamningn-
um með orðalagi, sem ekki verður misskilið. Aldrei hafa
þó afskipti Bandaríkjanna af íslenzkum efnahagsmálum
orðið berari og viðurkennd jafn skýlaust frammi fyrir al-
þjóð, eins og í sambandi við frumv. um byggingu smáíbúða,
sem lagt var fram á síðasta Alþingi af fulltrúum allra
flokka. Frumvarp þetta var þess efnis að leyft yrði að
byggja lítil, hentug íbúðarhús án fjárfestingarleyfis. Það
var samþykkt í neðri deild án allrar fyrirstöðu. Fjárhags-
nefnd efri deildar lagði einróma til að það yrði samþykkt.
En nú gerðust tíðindi, sem breyttu öllu viðhorfi til málsins.