Réttur - 01.07.1951, Qupperneq 43

RÉTTUR
187
30% frá Englandi. Vextirnir voru 7—8%. Þær upphæðir fékk
þýzka þjóðin að greiða, og var það hennar hluti af aðstoðinni.
En þessir geysilegu gróðamöguleikar kölluðu beinlínis fram sífellt
meira framboð á nýju lánsfé. Gróða sínum komu hinir brezk-
amerísku auðhringir og bankar í verðmæti, sem mölur og ryð
fá ekki grandað, þ. e. þýzkum námum og iðjuverum. Skuldabréf-
in voru seld fjölda smásparifjáreigenda víðsvegar um Bandaríkin.
Þegar svo kreppan mikla skall á 1929, þá urðu það auðvitað hinir
mörgu smáu, sem töpuðu sínum fáu hundruðum og þúsundum,
meðan milljarðar auðkýfinganna blómstruðu og margfölduðust í
risafyrirtækjum hergagnaiðnaðarins þýzka.
Þetta var þó ekki nema uphafið á þeim dollara- og sterlings-
pundastraum, sem stöðugt flæddi inn í þessa framleiðslu. Því
næstu árin á eftir runnu 18 milljarðar marka gegnum erlend lán
til Þýzkalands. Þegar Bandaríkin voru komin í stríð við Þýzka-
land í heimsstyrj öldinni síðari var þar birt opinber skýrsla um
það, hve mikilla hagsmuna þau höfðu að gæta í Þýzkalandi. Þá
kom það m. a. í ljós að amerísk auðfélög höfðu lagt ekki minna en
420 millj. dollara í ýmsar greinar þýzkrar framleiðslu. Enda hafði
brezki fulltrúinn í alþjqða stríðsskaðabótanefndinni komizt þannig
að orði þegar árið 1929, að í stórum dráttum væru Ameríkumenn
orðnir eigendur Þýzkalands.
En vitanlega má undirskrika það, að það var aðeins lítill hluti
hinnar bandarísku þjóðar, þ. e. eigendur og forráðamenn auð-
hringanna, sem léku þetta hlutverk.
En þar kom að lokum, að þýzka þjóðin gat ekki staðið undir
hinum tvöföldu álögum, stríðsskaðabótum til sigurvegaranna frá
1918 og okurvqxtum hinna engilsaxnesku lána. Þar að hlaut því
að koma, að gera varð upp hvorir skyldu tapa. Þess vegna var
haldin skaðabótaráðstefna í París 1929. Sá sem stjórnaði þeirri
ráðstefnu og mestu réði var einmitt einn af aðalstjórnendum
Morganhringsins bandaríska. Árangur ráðstefnunnar varð eftir-
gjöf skaðabótanna, til tryggingar okurgróða hinna amerísku
lánardrottna.
Nú get ég búizt við að margir muni spyrja, hvernig það mátti