Náttúrufræðingurinn - 1968, Qupperneq 74

182
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
örugglega að yxu við strendur landsins, en hann hafði áður grand-
skoðað öll þau söfn íslenzkra sæþörunga, sem honum voru tiltæk,
auk þess sem hann byggði á eigin rannsóknum, endurskoðaði nafn-
giftir og athugaði vaxtarstaði hverrar einstakrar tegundar og út-
breiðslu hér við land. Þar var getið fjölmargra tegunda, sem ekki
höfðu fundizt hér fyrr en Helgi hóf rannsóknir sínar, m. a. fjögurra
tegunda, sem voru nýjar fyrir vísindin, auk margra afbrigða. Þessar
ritgerðir skrifaði Helgi á ensku og er því fyrsti íslenzki grasafræðing-
urinn, sem birtir ritgerðir sínar á alþjóðlegu máli. í heild bera
ritgerðirnar vitni um sérstaka vandvirkni og samvizkusemi, enda
vöktu þær töluverða athygli, svo segja má að eftir birtingu þeirra hafi
sæþörungaflóra íslands verið betur rannsökuð en flestra annara
landa og höfundur þeirra verið orðinn þekktur vísindamaður á sínu
sviði. Það er þess vegna ekki nema eðlilegt, að honum sé nú falið
að fara yfir og vinna úr þeim þörungagögnum, sem safnað hafði
verið í leiðangri nokkrum til Austur-Grænlands árin 1898—99. Nið-
urstöður þeirra rannsókna birti Helgi í Meddelelser om Grönland
árið 1904, en þar gerir hann jafnframt grein fyrir vandlegri endur-
skoðun sinni á nokkrum sæþörungaættkvíslum á öllu Grænlandi.
Árið eltir skrifar hann, ásamt danska sæþörungafræðingnum F.
Börgesen, yfirlitsgrein þar sem gerður er nákvæmur samanburður
á sæþörungalífi allmargra staða í norðanverðu Atlantshafi og íshaf-
inu norðurundan, og birtist sú ritgerð í safnritinu Botany of the
Faroes.
Á Hafnarárunum skrifaði Helgi nokkrar fræðslugreinar um grasa-
fræðileg efni í íslenzk tímarit, t. d. í Eimreiðina og Tímarit hins
íslenzka bókmenntafélags. Merkastar þeirra eru tvímælalaust grein
um Jarðeplasýkina í Eimreiðinni 1896, grein Um skóga og áhrif
þeirra á loltslagið í Tímariti Hins ísl. bókmenntafélags 1898 og
greinin Vetrarbúningur plantnanna í sania riti 1899. í síðasttöldu
ritgerðinni er íslenzka orðið fruma notað á prenti í fyrsta sinn svo
niér sé kunnugt og er Helgi sennilega höfundur þess. Þá skrifaði
Helgi grein um mosaþembur í Isafold 1895, Jxtr sem hann leitast
við að gera almenningi ljóst að mosaþembur, sérstaklega á láglendi,
hafi mikilvæga þýðingu í gróðurmyndun landsins því þær grói
smám saman upp og verði að beitarlandi og jalnvel slæg ju. Því megi
alls ekki rífa mosann npp og nota hann til eldiviðar, eins og sums
staðar Jxir sem menn nenni ekki að afla eldiviðar, en séu teknir til