Náttúrufræðingurinn - 1968, Síða 79

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
187
en einnig á Snælellsnesi. Aðrar tegundir þessarar ættkvíslar vaxa
í grunnum sjó eða í fjörunni og reyndist þessi planta ný tegund
fyrir vísindin. I áðurnefndri grein setnr Helgi fram þá kenningu,
að þessi tegund muni hafa setzt að í þessum heffum þegar sjór náði
miklu hærra upp en nú og orðið þarna innfyksa. Annars var Hefgi
mjög varkár í skrifum sínum og hætti sér ekki út á hálan ís hæpinna
kenninga.
Helgi heldur nokkuð áfram rannsóknarferðum sínum eftir að
doktorsritgerð hans kemur út. Árið 1915 ferðaðist hann um Vest-
firði, aðallega til landpföntu- og gróðurathugana, 1916 og 1917 urn
Árnessýslu og 1918 austur eftir Suðurlandi, um Austurland allt til
Þistilfjarðar og siðan upp á fjöl 1 og suður Sprengisand, og mun
hann einnig í þeirri ferð hafa rannsakað landgróðurinn. En eft-
ir að hin mikla ritgerð hans í The Botany of Iceland kom út
birtir hann aðeins nokkrar smágreinar. 1913 skrifar hann smágrein
um strandgróður í Mýrasýslu í minningarrit um Japetus Steenstrup,
smáfrétt um sjaldgæfar landplöntutegundir í Skýrslu Náttúrufræði-
félagsins og ritdóm um Plönturnar í Eimreiðina.
Árið 1914 átti Hið íslenzka náttúrufræðifélag 25 ára afmæli. í
tilefni af því skrifaði Helgi nærri 70 blaðsíðna ritgerð um sögu
félagsins í Skýrslu þess það ár, en hann hafði verið kosinn gjaldkeri
lelagsins sama haustið og hann fluttist heim og gegndi því embætti
til dauðadags. Árið 1915 skrifar Helgi fræðslugrein í Eimreiðina
um míkróskópiskar lífverur, þ. e. smásæjar lífverur, eða örverur
eins og nú er farið að kalla þessar smáagnir, sem flestar eru einfrum-
ungar. Þar kemur hann fram með anzi skemmtilega uppástungu
og leggur til að hið gamla orð smælingi verði notað á íslenzku um
þessar smágerðu lífverur. Þetta finnst mér prýðisgóð nafngift og
sýnu betra að taka þannig gömul og góð orð, sem svo til er hætt að
nota í sinni gömlu merkingu, og fá þeim nýja merkingu í málinu
í stað þess að vera sífellt að reyna að smíða ný og ný orð, sem
kannske heppnast ekki nema miðlungi vel. Gott dæmi um þetta
er orðið sími. Þessi nýja merking orðsins smælingi virðist því miður
löngu gleymd nú, og kannske hefur hún aldrei náð neinni út-
breiðslu að ráði, en það væri sannarlega ástæða til að vekja hana
til lífsins á ný. í Búnaðarritinu 1918 birtist grein eftir Helga um
sæþörunga og notagildi þeirra til beitar og fóðurs. Þar er lýst 17
tegundum og kennt að greina þær og síðan fjallað almennt um