Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1968, Síða 122

Náttúrufræðingurinn - 1968, Síða 122
230 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN tímabilinu frá 5. okt. 1964 lil 2. febrúar 1965. ()g 9. rnarz 1966 fannst ekki heldur vottur af helsingjanefjum á vikri, sem rekið hafði á fjörur í Stóru-Sandvík. Með hliðsjón af staðreyndum þeim, sem liggja fyrir í þessu máli, er augljóst, að hin mikla mergð helsingjanefja á Surtseyjarvikri, sem rak á land á Reykjanesskaganum haustið 1965, getur ekki hafa náð að þroskast nerna þrjú skilyrði hafi samtimis verið fyrir hendi. Ógrynni af lirfum helsingjanef ja hlýtur að hafa rekið upp að suður- strönd íslands einmitt þegar svo stóð á, að vikurbreiður voru þar um allan sjó og sjávarhiti þar auk þess óvenju mikill. Þessi skil- yrði voru öll fyrir hendi sumarið 1965. Vorið 1965 tók Syrtlingur að gjósa og allt sumarið gaus hann ösku og vikri, sem talið er að hafi numið að meðaltali 3—5 m3 á sekúndu. En ferill Syrtlings endaði með því að seint í október 1965 hvarf þessi nýja ey í djúpið í hauststórviðrum, og Jrar með er talið að um 2 milljónir m3 af ösku og vikri hafi farið í sjóinn á fáeinum dögum. En Jrá var sjór orðinn of kaldur til Jress, að Jretta mikla vikurmagn kæmi helsingjanef jun- um að notum. Það hlýtur því að hafa verið vikurinn, senr Syrtlingur gaus sumarið 1965, en nokkur hluti hans hlaut að staðaldri að lenda í sjónum, sem skapaði lífsskilyrði þeim aragrúa af helsingjanefjum, sem rak á fjörur á Reykjanesskaganum. Aður en lengra er haldið, er rétt að gera hér nokkru nánari grein fyrir lífskjarakröfum og útbreiðslu þeirra Lepas-tegunda, sem hér koma við sögu. Meginheimkynni þeirra eru lieit eða heittempruð höf allt í kringum jörðina, en Jraðan berast lirfur þeirra með haf- straumum til kaldtempraðra og kaldra hafa, bæði á norður- og suðurhveli jarðar. Hingað berast Jrær með Golfstraumnum, og lrér ná Jrær áreiðanlega ekki að dafna nenra að sumarlagi og auðvitað aðeins sá hluti Jreirra, sem nær taki á einhverju flotholti. Og því hlýrri sem sjórinn er, þeim mun betri verða lífsskilyrði þeirra. Sumarið 1965 var sjávarhiti við suðurströnd Islands meiri en í meðal- ári, og bendir það til ])ess, að Jrað sumar hafi verið óvenju mikið að- streymi hlýs Atlantshafssjávar upp að suðurströndinni. Með Jressu aukna aðstreymi Atlantshafssjávar hefur sennilega borizt mun meira af Lep«.v-lirfum upp að ströndum lslands en títt er í meðalári, og auk ])ess hefur aukinn sjávarhiti skapað þeim betri lífsskilyrði J)ar. En allt hefði Jretta ekki komið nema að takmörkuðu haldi, ef vikurinn hefði ekki verið fyrir hendi á réttum tíma.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.