Samvinnan - 01.03.1929, Page 12

e
SAMVINNAN
móðurmálið og lýsir raunar manninum betur en margt
annað. Hann var annálaður tungumálamaður á sinni tíð ;
las B höfuðtungur álfunnar til hlítar og talaði frönsku
prýðilega. Hann lagði auk heldur stund á latínu og esper-
antó. Er Einar sennilega fyrsti maður hér á landi sem
lært hefir það merkilega tungumál. Þessa lærdóms aflaði
hann sér í tómstundum sínum frá búskap og vafstri í op-
inberum málum og talsvert umfangsmiklum ritstörfum;
og hann notfærði sér hann á sama hátt. H a n n 1 a s.
Þannig varð hann einn af gagnmenntuðustu mönnum
sinnar aldar, og að vísu sjálfmenntaður. Fátt sýnir betur
hve staðgóð sú menntun var en einmitt það, hve hreint
mál hans var jafnan.
öllum, sem ritað hafa um Einar í Nesi, ber samau
um, að hann hafi verið frábærlega skarpvitur maður. Ein-
stök dæmi munu til þess talin, að hann hafi verið kald-
ur raunhyggjumaður og nokkur fjáraflamaður og stund-
um eigi sem eftirlátssamastur um þær sakir. Það varðar
oss ekki hér og er raunar ómerkilegt. Slíkt verður eigi
talið til áfellis manni, sem víslega var hugsæismaður
öðrum þræði og rausnai’maður meiri flestum öðrum. En
þess er að vænta, að sambúðin sé stirð öðru veifi þeim
mönnum, sem langt eru á undan samtíð sinni. Einar var
ekki alltaf við skap alþýðu og ofjarl hinum, sem skipa
vildu fyrirrúmin. Slíkum mönnum hættir við einangrun.
Það verður þó enn talið Einarí til ágætis, hve vel hann
gat varast þá hættu, þrátt fyrir allt. Látum og nágranna
hans, Eyfirðinga og Þingeyinga, njóta þess sannmælis, að
þeir kunnu lengst af furðu vel að meta sinn vitrasta
mann. Það er jafnan auðveldast eftir á.
íslenzk alþýða hefir fyrr og síðar átt menn, er orðið
hafa meginstoð þjóðlegri menning vorri. Starf þeirra
manna verður aldrei fullþakkað. Hafi þessir menn ekki
skapað menningu, þá hafa þeir að vísu haldið henni við,
otg auðgað hana. Nú á tímum heyrist ósjaldan sitthvað
miður loflegt um sveita- eða bændamenning vora frá
mönnum, er finnst fátt til um það, er þeir kalla fornaldar-