Samvinnan - 01.03.1929, Side 54

48
SAMVINNAN
En verður seljandi þá ekki að afhenda vörumar, þeg-
ar fresturinn er á enda, og verður kaupandi ekki að
greiða andvirðið? Nei, alls ekki. Ef varan fellur í verði,
segir seljandi sem svo við kaupanda: Yður er enginn
fengur að fá vöruna afhenta, það væri yð'ur meira að
segja í óhag og illt fyrir yður að borga hana. Eg skal
kaupa hana af yður aftur, en nú er hún ekki nema 19
franka virði; þér keyptuð hana af mér á 20 franka. Þér
skuldið mér því muninn, sem er 1 franki.
En hefði verðið nú hækkað upp í 21 franka, fer allt
á sömu leið, að öðru leyti en því, að þá er það kaupand-
inn, sem endurselur seljanda fyrir 21 franka, það sem
hann keypti af honum fyrir 20 franka. 0g auðvitað græð-
ir kaupandinn þá verðmuninn, sem er 1 franki.
Á þennan hátt fara fram greiðslurnar, án
þess að varan sé afhent eða andvirði greitt, aðeins með
því að borga m i s m u n i n n1).
G r e i ð s 1 u s j ó ð i r eru milliliðir milli seljanda og
kaupanda. Þeir kaupa af seljöndum og selja kaupöndum.
Sjóðimir þurfa sjaldan að greiða fé af hendi, því kaup
og sala stenzt oftast á endum. Og fari svo, að annarhvor
aðili verði gjaldþrota, er sjóðnum óhætt samt, vegna
*) Hugsanlegt er þó, að annarhvor aðili vilji ekki taka þann
kost að greiða mismuninn, heldur halda leiknum áfram. Kaup-
andi hefir t. d. orðið fyrir vonbrigðum um verðhækkun, sem
hann hafði gert ráð fyrir, en nú er hann sannfærður um, að
hún verði því meiri í næsta mánuði. Hann vill því halda áfram
að kaupa fyrirfram. En ef seljandi heimtar greiðslu, ef til vill
af því, að hann er sömu skoðunar og kaupandi, hvemig fer þá?
Ekki verður kaupandi í vandræðum fyrir því. Peningamenn
eru reiðubúnir að lána honum það fé, sem hann þarfnast til
þess að geta beðið og fengið framlengingu. Slik lán eru
algeng, og sumir gera sér þau að féþúfu. Handbæru fé þykir
vel varið á þann hátt, því að lánin eru til skamms tima og vel
tryggð með veði í vörunni eða verðbréfum frá kaupandans hálfu.
Ef það er seljandinn aftur á móti, sem vill halda áfram, en
kaupandinn ekki, þá reynir seljandinn að fá að láni þær vörur
eða verðbréf, sem hann vanhagar um. En það er örðugra við-
fangs en hitt.