Andvari - 01.01.1956, Page 33

andvari
Benedikt Sveinsson
29
un mætti misjöfnum dómum hér heima, en jók mjög skilning
manna á því erlendis, að kröfum íslendinga fylgdi mikil alvara.
Þótt Benedikt Sveinsson hefði verið andvígur afgreiðslu stjómar-
skrármálsins, veitti hann Sigurði Eggerz ömggan stuðning, taldi
framkomu hans hafa verið svo sem vera bar, og var Benedikt í
liópi þeirra manna, sem gengust fyrir því, að Sigurði var haldið
samsæti, þá er hann kom heim af fundi konungs.
I Iinn eftirminnilegi fundur í ríkisráði var haldinn 20. nóvem-
ber 1914. í marz næsta ár boðaði konungur Hannes Hafstein á
sinn fund og nokkru síðar þrjá úr hópi hinna yngri Sjálfstæðis-
þingmanna. Það voru þeir Einar Arnórsson, Guðmundur Hannes-
son og Sveinn Bjömsson. Leysti Einar Sigurð af sem ráðherra í
mai, og hinn 19. júní var hin nýja stjórnarskrá staðfest með skil-
málum, sem voru „öðmvísi loðnir" en fyrirvarinn, en þannig
fóm leikar, að þingmeirihluti taldi þá nú vera „í fullu samræmi
við fyrirvara Alþingis." Jafnframt var löggiltur staðarfáni, eins
°g síðar mun frá sagt. „Þótti þá mörgum að litlu lotið,“ sagði
Eenedikt Sveinsson löngu síðar í frásögn af þessum atburðum.
Harðar deilur urðu í Sjálfstæðisflokknum um afgreiðslu máls-
Jns, og nú klofnaði hann enn á ný. Þeir, sem fylgdu málamiðlun
Einars Arnórssonar, voru kallaðir „Langsum“-menn, en hinir
>»Þversum“-menn. Þar voru þeir fremstir í flokki Benedikt Sveins-
sor>> Bjami frá Vogi og Sigurður Eggerz. Samkvæmt nýju stjómar-
skránni skyldu sex landskjörnir þingmenn koma í stað hinna
konungkjömu, og fór landskjör fram í fyrsta skipti sumarið 1916.
Listi „Þversum“-manna fékk næstflest atkvæði og kom að tveim-
ur mönnum, þeim Sigurði Eggerz og Hirti Snorrasyni bónda í
Amarholti. Heimastjórnarmenn fengu þrjá kjöma og óháðir
Lændur einn, en „Langsum“-menn, með ráðherrann efstan á
íista sínum, komu engum að. Var það því augljóst, að meirihluti
Sjálfstæðismanna í landinu fylgdi þeim hluta flokksins, sem
lengra hafði viljað ganga i kröfum við Dani.
Fánamálinu hafði verið haldið vakandi, og hafði sitthvað
gerzt á þeim vettvangi. A Alþingi 1911 var Benedikt Sveinsson