Andvari - 01.01.1956, Blaðsíða 110

106
Bergsveinn Skúlason
andvari
mannsins meir að segja svo vel, að taka má þær af hreiðrunum
og setja á kné sér, eða þúfnakoll, meðan farið er undir þær, og
síðan á hreiðrið aftur, án nokkurrar sýnilegrar hræðslu. — Slíka
íamningu hefur þessi villti sjófugl hlotið í sambúðinni við fólkið
í eyjunum, þar sem bezt er. — En svo eru til aðrar kollur, sem
engri tamningu hafa tekið, þó sama fólkið hafi umgengizt þær
um tugi ára og þær oqrið í sama hreiðrinu jafnlengi. Þær eru
hin mestu sköss, bólgna og blásast allar út, þegar leitarmaðurinn
kemur nærri þeim, fljúga á hann, bíta og berja og verja hreiður
sín af slíku harðfengi, að hann fær varla rönd við reist. — Oftast
er slíkum kvenhetjum hlíft við öllum áflogum, og látnar eiga
allt sitt, þangað til þær hafa leitt út. Svo harðgeran stoln er heldur
ekki skynsamlegt að skerða með eggjatöku.
Blikinn, sem oft situr við hreiðurbarminn framan af varptím-
anum, er hin mesta bleyða. Hann lætur konu sína jafnan eina
um alla gæzlu og vörn hreiðursins, hvort heldur hún á í höggi
við velviljaðan leitarmann eða illvígan og slunginn hrafn. —
1 varplandinu er hann aðeins til prýði.
Mest annríkið og vandann hefur sá af leitarmönnum, sem
gengur utan með eyjunum, næst sjónum, og veljast því til þess
þeir, sem vanastir eru og færastir í faginu. Þar er varpið oftast
þéttast, í þanghrönnum við flæðarmál. Það er þurrt og hlýtt fyrir
kolluna að verpa í þurrum hrönnum milli steina, og þá skilar
hún líka mestum og beztum dún til bóndans, ef allt fer að ósk-
um. Enginn dúnn er svo blæfallegur og auðveldur til hreinsunar
sem þangdúnn. En það kemur fyrir, að kollan treystir um of a
þangið. Ef vestan hroði og stórstraumur fara saman, hirðir Ægir
karl oft sínar gömlu hrannir og mylur þær mélinu smærra a
augabragði. Þá eru þær kollur illa settar, sem í þeim eiga hreiður
sín. — En slyngur varpmaður getur oft komið til hjálpar og
bjargað miklu. Þegar hann sér, að hætta er á ferðum, reynn'
hann að hækka hreiðrið dálítið, með því að hlaða undir það
steinum eða færa það ofar í fjöruna. Það lánast stundum. En