Menntamál - 01.09.1964, Page 37

menntamál
31
liátt, og hafa þá vakað fyrir mönnum ýmis sjónarmið. Auð-
vitað orkar öll flokkun tvímælis, oft er erfitt að draga
markalínur, og smn fyrirbrigði verða ekki með góðu móti
dregin í ákveðinn dilk. Gildi flokkunar er því fyrst og
iremst fólgið í að varpa ljósi á fyrirbærin og auðvelda skyn-
samlegar aðgerðir til úrbóta. Rétt er að taka það fram í upp-
hafi, að sjaldgæft er, að lestregða verði rakin til einnar ein-
angraðrar ástæðu. Venjulega eru orsakirnar fleiri en ein og
geta fléttast saman á margvíslegan hátt.
Hér verður valin sú leið að skipta orscikum lestregðu í
2 aðalflokka eftir því hvort þær eiga rót sína iijá barninu
sjálfu í meðfæddum eða áunnum galla eða sjúkdómi eða
orsakanna sé að leita í umhverfi barnsins í víðtækri merk-
ingu, en þó fyrst og fremst í áhrifum heimilis og skóla.
Víkjum þá að fyrri flokknum, orsökum, sem rekja má til
barnsins sjálfs.
Meðfœddar eða áunnar veilur.
Fyrst má nefna vefrænan heilagalla. har er annars vegar
um að ræða málleysi eða skertan hæfileika til notkunar
málsins og liins vegar greindarskort. í fyrra tilfellinu er
hvorki um að ræða talgalla í venjulegum skilningi né mál-
lcysi af völdum heyrnarleysis, heldur eru hér máltruflanir
á ferðinni (afasi). Málið er táknkerfi, sem við notum til að
tjá öðrum hugsanir okkar, og við truflanir á málinu, mál-
leysi, glatast að meira eða minna leyti hæfileikinn til að
uota þetta táknkerfi. Lestregða af þessari orsök er sennilega
sjaldgæf, Jx') eru til þeir vísindamenn (Delacato), sem halda
l>ví fram, að sköddun málstöðvanna í heilanum af völdum
súrefnisskorts við erfiða fæðingu sé ein algengasta orsök
lestregðu. Greindarskortur er títt nefndur sem orsök ies-
tregðu. Það mun J)ó mála sannast, að hann J)arf að vera á
allháu stigi til Jress að valda lestregðu einn sér, en sem með-
verkandi orsök er hann vafalaust algengur. Lestrarathöfnin
liöíðar ekki fyrst og fremst til greindarinnar eins og margir