Menntamál - 01.09.1964, Qupperneq 39

menntamál
33
villur af þessari tegund, þá er líklegt, að rannsókn leiði í
ljós, að um meðfædda orðblindu sé að ræða.
Auk þeirra einkenna, sem að ofan eru nefnd, virðist rugl-
ingur á hljóðunum m og n; u og ú; œ og á og é og ei vera
algengur hjá orðblindum börnum. Mistökin með m og n
og u og ú geta hæglega verið af sjónrænum toga, en það
gegnir öðru máli með víxlun hljóðanna æ og á og é og ei.
Æ og á eru tvíhljóð, sem hefjast: bæði á a. Börnin rugla
saman seinni lduta tvíhljóðanna, sem eru hljóðin í og ú.
E og ei eru líka tvíhljóð, en það sérkennilega við þau er
það, að é er raunar sama hljóðið og ei, ef ei væri lesið aft-
urábak. I er sem sé fyrri hluti tvíhljóðsins é en e sá síðari.
begar börn lesa é fyrir ei og öfugt, virðist vera um áttavillu-
fyrirbrigði að ræða, að sínu leyti liliðstætt villunni möl—
löm, en hér er greinilega ekki um sjónræna áttavillu að
ræða, heldur hljómræna. Við þá heilastarfsemi, sem fram
fer eftir sjónskynjunina, þ. e. a. s. við samsömun sjónmynd-
ar og hljómmyndar eða við endurgjöf hljómmyndarinnar,
ruglast röð ldjóðanna. Þetta séríslenzka fyrirbrigði virðist
því koma vel heim við kenningu dr. Knud Hermann um
eðli orðblindunnar, sem vikið er að hér að framan.
Meðfaxld orðblinda er sennilega ekki ýkja algeng, en (irð-
ugustu lestregðutilfellin eru að öllum líkindum af þeirri
rót.
Þá er komið að orsökum, sem bundnar eru hinni ytri
skynjun. Tökum fyrst sjónina. Mismunurinn á formi bók-
stafanna er oft ekki mikill, stundum aðeins örlítill krókur
eða þá strik í stað depils. Það reynir því talsvert á sjón byrj-
andans að greina í sundur þessi smáu og áþekku tákn. Gæði
sjónskynjunarinnar mega því ekki skerðast að neinu ráði,
til þess að ekki komi til erfiðleika við lestrarnámið. Blinda
eða sjóndepra á háu stigi fer auðvitað ekki framhjá nein-
um, en reynslan sýnir hins vegar, að mörg lestreg börn hafa
slæma sjón án þess því sé veitt athygli. Nærsýnt barn getur
séð vel á bók, en það sér illa eða alls ekki á skólatöfluna,
3