Jörð - 01.08.1931, Síða 45

Jörð]
ÁSTIR
43
Engum getur opinberast svo hið sanna innsta eðli ein-
hvers, að ekki kvikni ást í hjarta hans. Hann verður
aldrei samur maður eftir. Annaðhvort lyftist hann upp á
hærra svið tilveru — svo sem eðlilegast er, þar sem hon-
um hefir verið gefinn kostur á aukninni hlutdeild í hin-
um guðdómlega huga; — eða hann sljófgast gagnvart
því, er til lífs horfir, hafi hann ekki kunnað að meta hina
himnesku gjöf. Ástin er hverjum elskanda til áminningar
um, hvernig hjartaþel hans þyrfti að vera gagnvart öll-
um náungum. Helgaður maður elskar alla. Það hugarþel
er nefnt kærleikur og er, að fagnaðarerindinu, hugarþel
Guðs sjálfs.
Um merkan höfund hefir nýlega verið ritað: »Hann
sér jafnan guðdómsneistann í hverjum manni, hvað þykkt
sem skán eigingirninnar og vonzkunnar hefir lagzt um
sál hans. Hefir það ávallt verið einkenni á forgöngu-
mönnum mannkynsins í andlegum efnum, að þeir hafa
verið skyggnir á guðdómseðlið, sem skín í hjarta hvers
manns gegnum synd og smán, hvað djúpt, sem ha’nn kann
að vera sokkinn«.*) Guðsmy’nd m/mnsins er sú hin dul-
ræna mynd, sem opinberast elskanda, þar sem aðrir sjá
aö eins breyskan mann og brotlegan eða jafnvel fyrirlit-
legan fant. Gervallt eðli mannsins er í rótum sínum gott;
því mun öllu fegurra að tala upp á gamla móðinn um
guðsviyndina, er hann sé skapaður í, heldur en nota hið
nýrra orðtæki »guðdómsneis£'<«, þó að gott sé. — »Hverj-
um þykir sinn fugl fagur«; — er og svo: Mynd Guðs er
fögur, jafnvel þar, sem hún er stórspjölluð, hvort heldur
frá fæðingu eða af æviatvikum. »Allt er gott sem Hörður
gerði«, lætur Davíð Stefánsson Helgu jarlsdóttur segja
og er það nærfærin lýsing á vanalegri heitri konuást.
Vera má, að þetta og þvílíkt sé fjarstæða í augum
margra, er rétt svo sé afsakandi »blindri« ást; — en ást-
in »blinda« sér í raun og veru skár en köld skynsemi og
»réttvísi« dæmendanna. Vegna guðdómlegrar skyggni
sinnar ratar hún um þoku mannlegrar villu nær vegi en
*) J. J. Smári í »Einar H. Kvaran sjötugur«; Iðunn XIII, 4.).