Eimreiðin - 01.04.1931, Síða 31

ElMRElDIN
LISTSKÖPUN OQ KENDAMÖRK
135
f ' Setað varist að spyrja sjálfan sig, hvort þessi óp, þessar
rVnbundnu hreyfingar væru fremur einföld gleðimörk en lág-
. æ“ *'s^- Hafa börnin ekki að miklu leyti lært þessar hreyf-
•ngar? £ru þær stæijngar? þegar barnið hefur lært dá-
‘1 að danza, þá danzar það til að láta í ljós gleði sína. En
e9ar svo er komið, er ekki lengur hægt að tala um, að til-
jnningarnar séu látnar í ljós á eðlilegan hátt. Held ég því,
a lægsta stigi sé ómögulegt að greina á milli danzins sem
. ndaniarka og danzins sem listar. Hann er þetta hvorttveggja
1 emu.
Þess
var áður getið, að öll geðshræring lýsi sér gjarna í
i . ouui ycuu, au un ycuoui cci iiiy tyoi oci yjama i
si Vímgum og ag hver tilfinning hafi sín sérstöku svipbrigði,
serstaka látbragð. Þessi kendamörk hafa það sameigin-
9 með starfsemi listamannsins, að þau eru ekki bundin
sér neinu mar^miði, heldur nærast þau á sjálfum
°g eru sjálfum sér næg. í öðru lagi hafa þessi kenda-
þær utlri^ n tilfinningarnar, er að baki þeim standa, auka
um^ Stunc*utn* eV®a t>e'm annars. Hið sama gildir hér einnig
lát V.lna‘ Hreyfiafl listsköpunarinnar væri þá þörfin til að
3 \ *i°s tilfinningar sínar. Gegn þessari kenningu hafa risið
,,P Vmsar mótbárur, misþungar á metunum. Skulum vér nú
u9a þær helztu og gagnrýna þær.
, • Su kenning, sem heldur því fram, að listin sé að eins
þ6n amörk, er ónákvæm, af því að kendir geta lýst sér í
aðr^ 'n^UIn’ orÖum o. s. frv., án þess að það hafi áhrif á
Uma’ °9 í öðru lagi, þó að slíkra áhrifa verði vart hjá öðr-
’ burfa þau ekki að eiga rót sína að rekja til neinnar
bstar.i)
að^þ3^^ er ^alda t)V1 ^ram> a& list felist í því
öðru3 3 * ^'°S *‘^inn‘n9ar’ nema t>að sé gert á þann hátt, að
m sé jafnframt blásið í brjóst þeirri kend, sem um er
vakicT^' ^Sta ^rir ^1S* er tmð’ að listaverkið geti
list * ^'a ^eim’ sem nióta þess, svipaðar kendir og þær, sem
amaðurinn fann, er hann vann að sköpun þess. — Seinni
gasemdinni má svara á þessa leið: Að vísu eru öll kenda-
0r ekki list, en þó eru tilfinningar látnar í ljós í öllum
' Tolstoj: „Hvaö er list ?“ (frönsk þýðing).