Eimreiðin - 01.04.1931, Page 96

200
NÝTT ÍSLENZKT LEIKRIT
eimreiðiN
nokkru sambandi við Alþingishátíðina, að því er kemur fram hjá höfund-
inum í síðari hluta leiksins.
Hvert er nú það hið mikilvæga siðalögmál, sem skáldið er að rök-
ræða við lesendur sína og láta leikendurna sýna áhorfendunum í þessum
sjónleik? Og hvernig hefur höf-
undi tekist að setja leik sínum þau
takmörk, að full áhrif verði að?
— Fyrsti, annar og þriðji þáttur
gerast á sveitabæ á Islandi.
Ungur, framgjarn og fégjarn bóndi
er að taka við búinu af móður
sinni, sem er orðin gömul og las-
burða. Hallsteinn bóndi er ákveð-
inn í að margfalda eigur búsins,
hvað sem það kostar, en honum
er borið á brýn og ekki að
ástæðulausu, að hann sé bæði
geðvondur, skömmóttur, óbilgjarn,
vinnuharður, ráðríkur og ágjarn.
Bæði vinnufólkið og móðir hans
fá að kenna á þessum skapbrest-
um hans. En þegar Dóra kemur
á heimilið, verður Hallsteinn
ástfanginn af henni, og í augna-
blikseldmóði þeim, sem ást hana
skapar, lofar hann að bæta ráð
sitt. „Þetta er náttúrlega enginn
vandi", segir Dóra, og Hallsteinn þykist einnig viss um að svo sé ekki.
En vandinn er meiri en Hallsteinn hyggur. Trunt, trunt og tröllin í fjöll-
unum hafa náð meiri tökum á Hallsteini en út lítur fyrir í fyrstu. Höf-
undurinn notar þjóðsöguna um trunt, trunt og tröllin sem líkingu upp á
ofurvald það, sem Iestirnir geta náð yfir sálum manna, ef engin er mót-
staðan. Halisteinn metur meira valdadrauma sína og vonina um fé og
frægð en ást sína til Dóru. Dóra elur honum son sama daginn sem hann
stendur í samningum við ríka ekkju um ráðahag. Dóra deyr af barns-
förum og meðfram út af svikum Hallsteins og ónærgætnislegum aðförum
hans. Af ráðahagnum við ríku ekkjuna verður að vísu ekki, og elur
Hallsteinn upp son Dóru, en vill þó ekki við hann kannast sem sinn
son. Barnið mætir ekki öðru en hörku og kulda hjá föður sínum. Það
hefur að vísu flogið Hallsteini í hug að gangast við syni sínum og jafn-
vel að arfleiða hann, en þetta góða áform hans verður að víkja fyrir
öðru lakara. Og honum finst ekkert liggja á með góðverkið, því dauð-
inn sé langt undan og alt af nógur tíminn til að bæta ráð sitt, ef það
skyldi einhvern tíma reynast ómaksins vert. En dauðinn kemur áður en
varir. Hallsteinn verður bráðkvaddur á hlaðinu heima hjá sér, rétt áður
Haralduv Biörnsson í hlutv. Hallsteins.