Eimreiðin - 01.01.1932, Blaðsíða 85
ElMREIÐIN
NORRÆN MENNING
73
framförum vorra eigin tíma. En má ekki geta þess, að
hæð menningar mælist ekki aðallega við milljóna-fjölda eða
fjármagn? íslenzkur landslýður á göfugri málsögu heldur en
ef til vill nokkur önnur þjóð jarðarinnar. Og við þetta atriði
aldrei gleyma lífskjörum þessarar minstu þjóðar álfu
v°rrar. Má ekki meta gildi hennar og göfgi við þessar hræði-
legu þrautir, sem hún sjálf hefur lifað, málhrein í sögu sinni
°2 skáldskap? Mestur tungumálameistari heimsins, Rask, setti
tungu vora hæst af öllum jarðarmálum.
Eg vildi geta þess, að ég hafði hreyft því við vini mína í
Eöfn, þegar ég meðal annara íslenzkra nemenda gekk fram
1 t»ví að stofna þar blað, sem við nefndum Sunnanfara, —
etl það blað átti sér langan aldur eins og kunnugt er, — að
e2 vildi setja nefnd meðal háskólamanna vorra, til að koma
*a2i á erlend nöfn og orð; ryfjast nú margt upp um þetta,
þótt langt sé liðið. En aldrei minnist ég þessa án þess að
■ðrast þess, að við Hafnarstúdentar gerðum ekki alvöru af
tessu, á þann veg að skapa nýyrði nógu mörg til þess að
Uekja eftirtekt um skapandi mátt og fimleik íslenzkrar tungu,
fyrir lesandi heimi.
Þær tilraunir, sem gerst hafa síðan í þessa átt, eru mis-
l^fnlega hollar eins og segir sig sjálft; en rithæfir, erlendir
f'öfundar munu skjótlega verða þess vísir, hve stórvægilega
Vfirburði mál vort hefur í eilífri málsköpun og hve óþrjótan-
legur brunnur er orðsköpun íslenzkunnar. Mannfæðin getur
ekki lamað hinar gömlu guðasagnir. Eddufræðin eru óvinnan-
le2 borg. Orðayfirburðir sögumálsins verða aldrei látnir lúta
fð lægra sessi. Norrænn andi íslendinga lifir svo lengi sem
|arðarmenn vita mun og gildi almáttkrar tungu í stað lak-
e9rar og máttvana afbökunar frá forntungu vorri.
Hið mikla feiknarit, sem hér ræðir um, tekur engri áætlun
Um hvenær því verði lokið, en fé og starfslið ótakmarkað
j^ndir merki norrænnar menningar. Fyrir oss íslendinga er
P3ð sérstaklega athugunarvert að vér; eins og það er skýrt
°rðað, fáum leyfi til þess að skrifa í ritið á sænsku, dönsku
°S norsku, en „ekki á íslenzkuBókmentir vorar og máls-
menning eru hér settar hjá ásamt öllu því, sem vér höfum
Sefið norrænum heimi af snildarverkum. Hart mundi gamli