Eimreiðin - 01.01.1932, Síða 127

EIMREIÐIN
KREUTZER-SÓNATAN
115
í Kína er það ríkið, sem hefur umsjón með allri lónlist,
°9 það er hárréft. Hvaða vit er í því að láta hvern sem er
dáleiða fólk þannig, að hægt sé að láta það gera hvað sem
dávaldinum dettur í hug. og það jafnt hvort honum er trú-
andi fyrir slíku valdi eða ekki? Með því móti er hægt að
misbrúka þetta hræðilega vopn. Er til dæmis rétt að spila
Þetta presto úr Kreulzer-sónötunni í samkvæmissal, þar sem
fult er af konum í flegnum kjólum, eða fara undir eins að
^appa saman höndunum á eftir, éta síðan ísbúðing og ræða
uui nýjustu hneikslissögurnar úr borginni? Nei, slík og þvílík
tónverk á aðeins að vera leyfilegt að leika við alveg sérstak-
lega alvarleg og þýðingarmikil tækifæri, og því aðeins að
e*tthvað það eigi fram að fara, sem að mikilvægi jafnist við
siálft tónverkið. Eftir slíkan leik verða áhrifin að birtast í
athöfn, sem er honum samboðin. En að vekja slíka tilfinninga-
0rku, án þess að skeyta um stund né stað, og án þess
að sú orka hafi nokkurt svigrúm til að ummyndast í dáð,
hlýtur að vera mjög skaðlegt.
A mig hafði þetta tónverk að minsta kosti hræðileg áhrif.
Mér fanst sem nýjar lindir brytust fram í sál minni, ný svið
°Pnuðust, sem mig hafði aldrei dreymt um áður. Mér fanst
e9 eygja möguleika til voldugra verka, en geta engu komið
* framkvæmd. Það var sem einhver innri rödd segði við mig:
*Það er þannig, sem þú átt að lifa og hugsa, en ekki eins
°S þú hefur lifað og hugsað hingað til!« Hvernig þetta nýja
lif var, gat ég ekki gert mér grein fyrir, en meðvitundin um
að það væri til, fylti mig unaði. Alt það fólk, sem ég hafði
Umgengist — og þar á meðal konan mín og hann — birtist
U'ér nú í nýju ljósi.
Þegar þau höfðu lokið við presto, léku þau hið undurfagra,
en ekki tiltakanlega frumlega andante, með sínum hversdags-
^e9u tilbrigðum, og loks lokaþáttinn, finale, sem er ekki laus
við mistök. Að beiðni gestanna léku þau eftir það sorgarljóð
eftir Ernst og nokkur fleiri smálög. Þó að þau væru öll mjög
^Ueg, hafði ekkert þeirra önnur eins áhrif á mig eins og
fyrsti kaflinn, og mér fanst sem öll seinni lögin væru aðeins
Ueikt endurskin af Kreutzer-sónötunni.
Það sem eftir var kvöldsins leið mér óvenjulega vel. Mér