Eimreiðin - 01.05.1970, Síða 54

118
EIMREIÐIN
de Chardin vakti sérstaklega bergmál í huga mínum, vegna þess,
að veturinn síðasta, sem ég kenndi á Ríkisháskólanum í Norður-
Dakota (1967), hlýddi ég á gagnmerkan fyrirlestur, sem einn kenn-
arinn í deild háskólans í trúarlegum fræðum, kaþólskur prestur og
maður víðmenntaður, flutti um de Chardin og kenningar hans,
og kom Dante þar vitanlega við sögu.
Þegar í minni er borið, hve djúpum rótum Divina Commedia
stendur í trúar- og heimsskoðun miðaldanna, menningarlegum jarð-
vegi þeirra, í fáum orðum sagt, og þess er jafnframt gætt, hve
fátt hefir verið ritað á íslenzku um Dante og hið stórbrotna og
þrauthugsaða skáldverk hans, er það augljóst mál, hve nauðsynlegt
það var fyrir íslenzka lesendur, að þýðingu Guðmundar Böðvars-
sonar fylgdi inngangsritgerð uni skáldið og kvæðið sjálft. Því
efni gerir Guðmundur góð skil í forspjalli sínu, þótt þar hafi
óhjákvæmilega orðið að stikla á stóru. Að sjálfsögðu rekur hann
þar í megindráttum heillandi ástarsögu þeirra Dantes og Beatrice,
sem er svo snar þáttur í snilldarverki hans, Gleðileiknum ódauð-
legUj „að hann verður ekki lesinn, jafnvel ekki brot úr lionum, án
þess sú saga sé í huga höfð,“ eins og Guðmundur segir réttilega.
Hann snýr einnig á íslenzkn nokkrum tilvitnunum úr hinu víð-
kunna riti Dantes Vita nuova (Nýtt líf), en í þá bók safnaði Dante,
nokkru eftir dauða Beatrice, ljóðum þeim hinum yndisríku, sem
hann hafði ort til hennar í lifenda lífi, og tengdi þau saman með
skýringagreinum í óbundnu máli (Smbr. inngangsritgerðina að
jrýðingu Dorothy L. Sayers að Hell (Vítisljóðum) bls. 27).
En það er eigi aðeins flutningur sjálfs söguefnis Divina Comme-
dia af frummálinu á erlent mál, ásamt með víðfeðmri og djúpri
hugsuninni í kvæðinu, táknrænni og myndauðugri túlkun hins
mikla skálds á heimsmynd og heimspeki miðaldanna, sem þýðandi
þess meitaraverks á við að glíma. Þar kemur eigi síður til greina
hið margslungna og litríka ljóðform Dantes, að ógleymdu málfari
hans.
Það er Guðmundi Böðvarssyni mikill heiður og hrós, hve djarf-
lega hann hefir gengið á hólm við þá örðugleika, sem biðu hans,
þegar hann hófst handa um það að snúa á íslenzku völdum kvið-
um, en þýðingarmiklum um efni og meðferð þess, úr öndvegis-
riti Dantes, og hikaði ekki við að halda óbreyttum bragarhætti
frumkvæðisins. Slík aðferð gerir geysimiklar kröfur til þýðandans,
en er samtímis afar mikilvægt atriðj hvað Dante snertir, jafn