Uppeldi og menntun - 01.01.1992, Page 51
Börkur Hansen
en fagmennska lækna og lögfræðinga. Allar tilraunir til að fela kennurum þá ábyrgð að
meta störf sín séu því líklegar til að styrkja þá sem fagmenn.27
Mat á kennurum
Ýmsar skýrslur um mat á skólastarfi hafa verið gefnar út á Bretlandi og hafa skólar
verið að prófa sig áfram með alls kyns leiðir við mat. Mat á kennurum og
skólastjórum fékk þó byr undir báða vængi árið 1986 þegar menntamálaráðuneytið
efndi til samkeppni og bauð styrki til sex fræðsluumdæma um að þróa leiðir við slíkt
mat.28 Tilgangurinn var að nýta það sem best gæfist sem líkan til að styðjast við fyrir
alla skóla landsins. Þau Mortimore og Mortimore segja að þetta frumkvæði hafi verið
dyggilega stutt af öllum fræðsluumdæmum í landinu og nánast öllum heildar-
samtökum kennara - sent sé einstakt.29
Talsvert hefur verið rætt um tilgang með mati á kennurum og skólastjórum. West
og Bollington benda á að nú sé almenn samstaða um að meginmarkmiðin séu að stuðla
að sjálfstrausti hjá kennaraliðinu, bæta starfsandann í skólunum, bæta samskipti
starfsmanna, bæta námskrárgerð og kennsluhætti, auka þátttöku í endurmenntun, gera
val á endurmenntun og ráðgjöf markvissara, og að hjálpa kennurum og skólastjórum að
skipuleggja áframhaldandi starfsferil sinn.30 Þessi markmið eru í samræmi við þá
skilgreiningu á mati á kennurum að það sé fólgið í „kerfisbundnu, stöðugu ferli sent
hefur þann megintilgang að aðstoða kennara og skólastjóra við að bæta sig í starfi sem
fagmenn og tryggja að nauðsynleg endurmenntun sé í samræmi við þarfir þeirra og
skólans sern þeir starfa við“.31 Þeir félagar, West og Bollington, segja jafnframt að
nokkuð sé breytilegt milli skóla hver ofangreindra þátta fær mest vægi en mikilvægt sé
að í hverjum skóla sé litið á mat á kennurum og skólastjórum sem hluta af skólastarfi í
heild sinni en ekki sem einangrað fyrirbrigði.32
Mat á kennurum og skólastjórum fer fram samkvæmt nokkurs konar hringferli sem
felst í fjórum meginskrefum og grunnhugmyndin er sú að nefnd kennara eða skólastjóri
ákveður hver eigi að meta hvern. Fyrsta skrefið er að sá sem metur og sá sem á að meta
halda fund til að koma sér niður á framkvæmdaáætlun. Annað skrefið felst síðan í
þremur átriðum. I fyrsta lagi skrifar sá aðili, sem verið er að meta, skýrslu um sjálfan
sig. í þeirri skýrslu á að koma fram hver helstu verkefni hans eru, vandamálin sem
hann glímir helst við og hvernig megi laga það sem betur má fara. í öðru lagi er
kennsla viðkomandi athuguð í a.m.k. þrjú skipti. í þriðja lagi er almennum gögnum
safnað um störf viðkomandi kennara. Þriðja skrefið felst í því að þessir tveir aðilar
halda fund og koma sér saman um það sem vel er gert og það sem betur má fara.
Niðurstaða þessa fundar eða viðtals þarf síðan að enda í skriflegri yfirlýsingu sem báðir
samþykkja og tillögum um hvaða endurmenntun sé heppileg til að bæta það sem betur
27 Sama rit, bls. 154.
2^ Mortimore og Mortimore 1991:132-137.
2^ Sama rit, bls. 132.
West og Bollington 1990:7.
Mortimore og Mortimore 1991:126.
^* 2 West og Bollington 1990:7.
49