Uppeldi og menntun - 01.01.1992, Síða 63

Dóra S. Bjarnason
rannsóknir.24 Skólinn og félagsskapur ófatlaðra jafnaldra veitir Benedikt aukin tækifæri
til að læra af ófötluðum við aðstæður sem kalla á beitingu kunnáttunnar og hvetur
hann til að yfirfæra þá færni sem hann ræður yfir.
Bekkurinn
Menn hafa lengi deilt um það hvort sé vænlegra að raða nemendum eftir námsárangri
eða blanda þeim í bekki. Rannsóknir þessu tengdar spanna rúma hálfa öld. I nýlegri
grein í bókinni Schooling and Disability fjalla höfundarnir um niðurstöður rannsókna á
því hvor kosturinn sé vænlegri. Þeir telja að rannsóknir bendi sterklega til þess að
nemendur hagnist fremur á blöndun en röðun. Þetta virðist gilda að öðru jöfnu hvort
sem nemendur eru taldir getumiklir, getulitlir eða mikið fatlaðir. Þetta virðist eiga við
hvort sem litið er til persónuþroska og sjálfsmyndar nemenda, félagsþroska þeirra eða
námsárangurs.25 Höfundar telja reyndar að spurningin um hvort æskilegra sé að blanda
nemendum eða raða þeim eftir getu sé gildisspurning og tengist fyrst og fremst því
hvers konar samfélag við viljum móta. Þeir álíta að fagfólk ætti fyrst og fremst að
velta fyrir sér hvernig bæta má vinnubrögð í blönduðum bekkjum í því augnamiði að
skólinn stuðli að alhliða þroska allra nemenda. Kennararnir sem hafa mótað
tilraunastarfið í Æfingaskólanum hafa haft svipuð sjónarmið að leiðarljósi.
Börnin upplifa bekkinn sem eina heild sem síðan skiptist eftir kynjum. Þau virðast
eiga gott með að vinna og leika sér saman og hafa lært að líta á Benedikt sem
fullgildan meðlim bekkjarins. Þeim finnst hann skemmtilegur, hjálpa honum eða aga
hann þegar við á og veita honum mismikla athygli eftir aðstæðum. Þetta er mikilvægt
bæði fyrir Benedikt og hin börnin. Rannsóknir benda lil þess að ófötluð börn fái víðari
sýn á sjálf sig og tilveruna, aukið umburðarlyndi og betri sjálfsmynd við jákvæð og
regluleg samskipti við mikið fatlaða skólafélaga.26
Það liggur í hlutarins eðli að börnin sinna Benedikt mismikið í leikjum sínum.
Hitt vegur þungt, að þeim finnst þau félagar hans eða vinir. Benedikt nýtur þessa hvort
sem hann er virkur eða óvirkur þátttakandi.
Það er athygli vert að á þessum tíma var umræddur bekkur þekktur meðal kennara
sem góður bekkur, samheldinn, skemmtilegur, jafn að getu og laus við mikil
vandamál.27 Ekki er unnt að sanna að tilraunin eigi þátt í þessari ímynd bekkjarins en
þó má telja það líklegt.
fötluðu einstaklingum eigi sér ófatlaða jafnaldra að vini. Þetta rímar vel við kvartanir
sem oft heyrast í hóp íslenskra foreldra fatlaðra yfir einsemd hinna fötluðu utan skóla
eða vinnutíma þeirra, á kvöldin, um helgar og í fríum.
24 Sjá Albrighi o.fl. 1989; Brown o.fl. 1977 og 1990.
25 Stainback o.fl. 1989:195-198.
26 Condon o.fl. 1986:216-219; Voeltz 1982:380-390.
? 7
Dagbók Dóru Bjarnason, samtal við yfirkennara 18. aprfl 1990.
61