Uppeldi og menntun - 01.01.1992, Blaðsíða 206

Kristín Aðalsteinsdóttir
kennara og verða til þess að þeir öðlist dýpri skilning á hvað er í raun og veru að
gerast í kennslustofunni, rýni í eigin vinnubrögð.
Hér á undan hefuroft verið dregið fram að sinna þurfi þörfunr allra nemenda jafnt og
koma í veg fyrir að þeir séu dregnir í hina ýmsu dilka. Ahrifamikil leið til að ná þessu
marki felst í því að kennarar endurmeti og skoði eigin vinnubrögð: Hvað eru nemendur
að fást við með einstökum verkefnum og samskiptum? Athyglinni er í auknum mæli
beint að starfinu frá degi til dags svo læra megi af eigin reynslu. Kennarinn verður
athugandi: Hann er hvattur til að skoða með markvissum vinnubrögðum ákveðin atvik
eða ferli í heild og í eðlilegu samhengi. Litið er á umsjónarkennarann sem lykilmann
við öflun upplýsinga. Sjálfsagður þáttur í athugununum er að vinna úr upplýsingunum
í samvinnu við starfsfélaga og nemendur. Greining á upplýsingum og ályktanir leiða
til niðurstöðu. Reynt er að varpa fram tilgátum um hvernig nýta megi niðurstöður við
aðrar aðstæður.29
I brennidepli eru þau atriði sem kennarar geta haft veruleg áhrif á: Mikilvægt er t.d.
talið að afla upplýsinga um hvernig námskráin - eins og hún liggur fyrir - höfðar til
nemenda. I stórum dráttum er um að ræða að kennarar skoði ákveðna þætti, meti
bekkjarstarfið. Ahersla er lögð á að skoða
- markmið: Hvernig er hægt að setja viðeigandi markmið fyrir alla og hvernig
gengur að ná þeim?
- verkefni og virkni: Hvernig getum við virkjað nemendur og tryggt þeim
verkefni við hæfi?
- skipulag innan bekkjar: Hvernig getum við séð til þess að allir kostir til
náms séu til fulls nýttir í bekknum?30
Rauði þráðurinn í kenningum Ainscows og samstarfsmanna hans er annars vegar að
kennarar taki tillit til hæfni nemenda á hverjum tíma, þekkingar þeirra, áhugamála og
fyrri reynslu; hins vegar mikilvægi þess að tryggja að nemendur hafi skilning á eðli og
tilgangi starfsins í bekknum. Sé það markmið haft að leiðarljósi að mat á starfinu í
bekknum verði sjálfsagður þáttur kennarastarfsins fá nemendur kærkomið tækifæri til
að fylgjast með eigin framförum og þar með aukinn skilning á eðli skólastarfsins.
Meginmarkmiðið er að nemendur uppskeri árangur. Athyglinni er beint að þeim
atriðum sem kennarar geta haft bein áhrif á. Ahersla er lögð á samstarf og samkomulag
og tillit tekið til einstaklingsþarfa nemenda. Aðferðin gerir kröfur um raunhæfar
upplýsingar og viðbrögð við atvikum sem upp koma.
Eigi slíkar hugmyndir um vinnubrögð að ná fram að ganga þurfa allir kennarar
skólans að vinna í anda þeirra. Um er að ræða róttækar breytingar á hefðbundnum
aðferðum þar sem svo er litið á að börn með sérþarfir séu í skólanum á ábyrgð
sérkennara. Eðlilegt er að skilgreina hlutverk kennara á ný: Umsjónarkennarinn ber
ábyrgð á öllum nemendum bekkjarins og sérkennarinn tekur þátt í bekkjarstarfinu.
Sérkennarinn þarf öðrum fremur að eiga frumkvæði að nýjungum, stuðla að samstarfi,
29 Ainscow 1991a.
^ Ainscow og Tweddle 1988.
204