Uppeldi og menntun - 01.01.1992, Síða 260

Uppeldi ogmenntun 1 (1): 258-273
*>
Sigrún Aöalbjarnardóttir
Samskipti í bekkjarstarfi:
Sjónarhorn kennara
Einn nemanda minna var farinn að leggja það í vana sinn að taka yngri börn fyrir
bœði á skólaleikvellinum og þegar þau fóru til ogfrá skóla.
(Ur skýrslu kennara)
Framkoma barna og unglinga hefur löngum verið uppalendum áhyggjuefni en nú
virðast þar dekkri blikur á lofti en oft áður. Iðulega verðum við vitni að virðingar- og
tillitsleysi í daglegum samskiptum ungs fólks og jafnvel tilefnislausu ofbeldi. Sýnist
vera brýnt að spyrna við fótum og leita leiða til úrbóta. Hér á landi hefur umræða um
þessi mál aukist verulega á srðustu árum og er það vel. Fjöldi ráðstefna hefur verið
haldinn á vegum ýmissa samtaka þar sem rætt er um félagslegar aðstæður barna og
unglinga og hvernig megi bregðast við vandamálum sem upp koma. I ræðu og riti
kemur frain hversu mikilvægt það er að uppalendur, ekki síst foreldrar og kennarar, taki
höndum saman um að stuðla að bættum samskiptum barna og unglinga.1 Þegar hugað
er að hlutverki skólans er Ijóst að bekkjarstarfið getur veitt börnum sérstakt tækifæri til
að fjalla um samskipti og fást við félagslegan ágreining á farsælan máta. Árekstrar í
samskiptum eru þar tíðir og þar geta nemendur rætt þessa árekstra sín á milli á
nokkrum jafnréttisgrundvelli.
Hér verður sagt frá verkefni sem ég hef staðið að á síðustu árum og miðar að því að
bregðast við þeirri ábyrgð okkar að hlúa markvisst að samskiptahæfni skólabarna.
Verkefnið fól í sér þrjá þætti: í ljósi ofangreinds markmiðs hélt ég námskeið fyrir
kennara til að auðvelda þeim að fjalla uin samskipti með nemendum og örva
samskiptahæfni þeirra. Námskeiðin voru haldin á vegum endurmenntunardeildar
Kennaraháskóla íslands. Annar tilgangur með verkefninu var að kanna bekkjarstarfið.
Annars vegar var athugað hvort samskiptahæfni nemenda þroskist meira við að taka
þátt í slíku verkefni en samskiptahæfni þeirra nemenda sem ekki fá markvissa
umfjöllun.2 Hins vegar var skoðuð reynsla kennaranna á námskeiðinu af því að taka á
félagslegum viðfangsefnum með nemendum, þ.e. hvort þeir teldu sig verða vara við
breytingar á eigin viðhorfum, kennsluháttum og samskiptum nemenda. Loks var
tilgangur verkefnisins sá að semja námsefni um ýmsa mikilvæga þætti í samskiptum
sem auðveldaði kennurum og foreldrum umfjöllunina.3
* Sjá t.d. Samstarf 1991, sbr. einnig Sigrúnu Aðalbjarnardóttur 1990:190-198.
“ Sigrún Aðalbjarnardóttir 1991.
^ Við Árný Elíasdóttir höfum tekið saman námsefnið Samvera. Námsgagnastofnun
gefur efnið út.
258