Uppeldi og menntun - 01.01.1996, Blaðsíða 116

KYNFERÐI, JAFNRÉTTI OG ÞROSKI BARNA
unum. Kennarar verða að leita leiða til að vinna á móti þessu samskipta-
mynstri.
Rétt er að geta þess að umræður voru afar ólíkar í bekkjunum og hér er einungis
vitnað í umræður sem upp komu í einstökum bekkjum en ekki í öllum árganginum.
Oftast reyndist erfitt að vekja upp mjög líflegar umræður. Þó urðu þær undantekn-
ingarlítið mjög líflegar þegar myndbandið Að klífa hjallann var sýnt (Margrét Pála
Olafsdóttir 1992a). Greinilegt var að nemarnir höfðu mjög ólíkar skoðanir á þeim
uppeldisaðferðum sem þar eru sýndar og beinast einkum að því að efla hugrekki
og sjálfstæði stúlknanna og laða fram mildari hliðar hjá drengjunum. Þeir áttu þó
fremur auðvelt með að tengja þær við skólastarf. Flestir voru á þeirri skoðun að
aðgreining kynja gæti átt rétt á sér í skólastarfi og einkum þótti æskilegt að herða
stúlkurnar og hvetja með svipuðum hætti og sýnt er á myndbandinu. Öðrum þótti
hætta á að drengir væru kúgaðir með slíkum aðgerðum.
MAT Á VERKEFNINU - HVERNIG NÁÐUST MARKMIÐIN?
Misjafnlega tókst að skapa málefnalegar umræður í bekkjartímum um niðurstöður
úr athugunum nemanna. Skipulag námskeiðsins og fjöldi nemenda í árgangi kom í
veg fyrir að úrvinnsla úr niðurstöðum yrði nógu markviss. Einkum er bagalegt að
ekki var kafað nógu djúpt í þau kennslufræðilegu vandamál sem tengjast kyn-
bundnum samskiptum í bekk. Þó ber að geta þess að á námskeiði í siðfræði á þriðja
ári gat hluti þessara nemenda valið sér að fjalla um þann siðræna vanda sem
kennari stendur frammi fyrir þegar hann fær upplýsingar eins og þarna lágu fyrir
um fyrirferð drengjanna (Arnesen 1994:63).
Þegar skýrslur nemanna um atferlisathugunina voru skoðaðar báru þær flestar
með sér greinilegan áhuga á viðfangsefninu. En í umræðum, sem tengdust skilum á
niðurstöðum, bar á því að þessi málefni þættu viðkvæm. Sumum þótti umfjöllunin
þreytandi þar sem jafnréttisrr 1 voru að þeirra mati orðin útjöskuð. Einnig töldu
sumir nemanna (bæði konur og karlar) jafnréttið snúast um að upphefja stúlkurnar
á kostnað drengjanna, eins og þeir væru sökudólgar sem bæru ábyrgð á misréttinu.
En í heild tóku nemarnir þessari umfjöllun vel og sýndu verkefninu áhuga.
Niðurstöður spurningalista, sem lagður var fyrir nemana í seinustu kennslu-
stund námskeiðsins, eru sérlega uppörvandi. Alls segja 97% þeirra að markmið at-
hugunarinnar - að hafa áhrif á þau sjálf, fá þau til að hugleiða áhrif kynferðis á sam-
skipti í skólastofu - hafi náðst mjög vel eða vel (valmöguleikar voru fjórir). Alls 87%
nemanna telja að verkefnið hafi haft mikil eða mjög mikil áhrif á þeirra eigin afstöðu
til þessara málefna. Spurningu um hversu vel verkefni af þessu tagi féll inn í nám-
skeið um þróunarsálarfræði svöruðu 99% með tnjög vel eða vel. Einungis einn nemi
taldi efnið eiga lítið erindi inn í námskeiðið. Svipuð afstaða kemur fram þegar spurt
er um hvort umfjöllun um ólíka stöðu kynja eigi erindi inn í kennaranám. í skrif-
legum athugasemdum eru langflestir mjög jákvæðir. Þó kemur fram sú viðvörun hjá
sumum að efnið sé „hættulegt" og geti orðið þreytandi ef of mikið er gert úr því.
í janúar 1995 fengu nemar á öðru og þriðja ári, þ.e. þeir sem tóku þátt í þessu
verkefni, spurningalista þar sem þeir voru beðnir að svara nokkrum spurningum
114