Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1938, Síða 26

21
tiðum séu grunnfærir og litlir hugsjónamenn, en svali sér á
þvi að láta hendur standa fram úr ermum og láta eitthvað
ganga undan sér. Þeir eru því oft hinir mestu athafnamenn
og geta látið mikið og gott af sér leiða.
En þar er komið að hinni hliðinni, liversu þröngur eða
víður verkahringur mannsins er og' andlegur sjóndeildar-
hringur, og liver sú lífshugsjón er, ef liún er nokkur, sem
hann lifir lífi sínu fyrir. Menn, sem lifa lífi sínu meira eða
minna liugsunarlaust, lifa svo að segja frá liendinni til
munnsins, Iiugsa ekki um mikið annað en að hafa í sig og á,
en setja lifi sínu ekkert æðra eða fjarlægara takmark; þeir
eru ekki mjög mikið ofar skepnunum, sem híta grasið á
jörðinni. Fjölskvldumaðurinn, sem er vakinn og sofinn í því
að hafa ofan af fvrir sér og sínum og koma hörnum sínum
til manns, er allmiklu ofar, en getur þó hæði verið aðsjáll
og harðskiptinn við aðra út í frá. Þá eru þeir menn, sem
taka þátl í stjórnmálum og herjast með einliverjum flokki
eða stétt manna; þeirra sjóndeildarhringur getur orðið
nokkuð víðari og starfssvið þeirra stærra, en þó geta þeir
einnig verið ærið einsýnir og þröngsýnir, flæktir flokksviðj-
um eða hlindaðir af hagsmunamálum sinnar eigin stéttar.
Þá eru þeir, sem sagðir eru herjast fvrir hagsmunamál-
um lands og þjóðar; þeir kunna að liafa enn víðari sjón-
deildarhring og að bera skyn á margt, er að landsmálum
lýtur og almannaliag, en ekki er sagt nema eigingirnin,
metnaðurinn og valdafíknin reki þá til að vasast í þessu.
Stjórnmálamenn, sem óháðir eru öllum flokkssjónarmiðum,
en berjast fyrir heill og hamingju alþjóðar, eru næsta sjald-
gæfir. Þá eru þeir menn, sem berjast fyrir einhverjum fram-
faramálum á sviði athafnalífsins, í uppeldismálum, listum
og vísindum; þeir geta oft sýnt sig að brennandi áhuga og
einlægni i barátlu sinni, en þeim eru oft mislagðar liendur
um framkvæmd áhugamála sinna. Svo eru loks mannvinirnir
og þeir, sem lielzt hugsa um eilífðarmálin. Þeir eru eins og
flestir aðrir, sínum annmörkum liáðir, en hugsa oft, að þeir
hafi höndlað allan sannleikann út frá sínu þrönga og ofl
einskorðaða trúarsjónarmiði.
En hvort sem nú farið er um þetta fleiri eða færri orðum,
þá er það augljóst mál, að sjálf mannsins og sjóndeildar-
hringur hlýtur að hækka nokkuð og stækka eftir því, hversu
víðfeðmin lífsliugsjón hans er, og að tilkall það, sem lnig-