Búnaðarrit - 01.01.1903, Blaðsíða 133
129
tnóðurdýr, enda er það viðurkent af öllum góðum
uppölurum.
Ástæðurnar fyrir því að ekki má nota ung karldýr
til undaneldis eru að nokkru leyti þær sömu og þegar
er áminst, því það á jafnt við karl- og kvendýriu, að
ef farið er að nota þau of ung til undaneldis þá kippir
það úr þeim vexti, svo að þau verða minni, veikbygð-
ari og endingarverri, en ef þau ekki væru notuð fyr en
þau eru orðin fullþroskuð. Það er einnig sameigiulegt
fyrir bæði kynin, að fullvaxin uudaneldisdýr, sem bafa
þroskað sína eiginlegleika (þá eiginlegleika, sem þau
hafa erft frá foreldruuum), gefa þá mikið vissara í arf
til aikomendanna en óþroskuð undaneldisdýr. Þessber
ennfremur að gæta, að það er ekki allsjaldgæft að ýms-
ir ókostir, sem gjöra dýrin óhæf til undaneldis, koma
fyrst í ljós þegar þau eru orðiu fullþroskuð, og séu
slík dýr notuð ung til undaneldis getur það stórskaðað
kynið.
4. Undaneldisdýrin eiga aÖ vera i góðum holdum, en mega
þó ekki vera of feit, því við það minkar frjósemi þeirra.
Ef undaneldisdýrin eru mögur er frjósemi þeirra
vanalega lítil; frjósemin vex svo með bættri fóðrun og
meðferð upp að vissu takmarki, sem þó er nokkuð
mismunandi fyrir hinar ýmsu dýrategundir. Eeit dýr
oru oftast fremur ófrjósöm og mjög feit dýr jafnvel al-
gjörlega ófrjó.
5. Undaneldisdýrin eiga að vera álin upp við sem líkust lífs-
skilyrði og þau, sem eru á þeim stað, þar sem á að nota
þau til undaneldis.
Þessu verða menn sérstaklega að muua eftir, þeg-
ar þeir, fá sór kynbótadýr frá ijarlægum hóruðum eða
frá öðrurn löndum. Að þetta atriði er all þýðingar-
mikið sést bezt á því, að dýr, sem koma uudir lífsskil-
yrði, sem eru mjög frábrugðin þeim lifsskilyrðum, sem
þau eru uppaliu við, láta fóstrin og sýkjast rnikið frem-
ur en hin staðvöndu dýr. Þegar kynbótadýr eru feng-
9